De leider die graag snelheid maakt
Sebastian Kurz (met vicekanselier Werner Kogler en minister Klaudia Tanner) heeft er een erezaak van gemaakt de Oostenrijkers als eerste Europeanen naar de te leiden. En daar horen mondmaskers bij.
De politieke carrière van Sebastian Kurz wordt gekenmerkt door snelheid. Nauwelijks 24 jaar was hij toen hij zijn intrede deed op het nationale politieke toneel. Kurz werd staatssecretaris voor Integratie, twee jaar later was hij al minister van Buitenlandse Zaken.
De wonderboy van de Oostenrijkse politiek vestigde in een klap twee records: hij werd de jongste minister sinds de oprichting van de Oostenrijkse republiek en was de jongste minister van Buitenlandse Zaken in de Europese Unie. Maar ook die functie was slechts een springplank naar het hoogste ambt, het kanselierschap. Dat lukte hem in december 2017, Kurz was toen 31.
De Oostenrijkse kanselier houdt niet van getreuzel en getwijfel. Het liefst neemt hij flinke standpunten in, die hij graag duidelijk en omstandig communiceert. Kurz weet dat hij ermee kan scoren. Dat bewijst hij nu ook in de coronacrisis. De leider van de christendemocratische ÖVP heeft er een erezaak van gemaakt de Oostenrijkers als eerste Europeanen naar de ‘nieuwe normaliteit’ te leiden. Zo noemt hij de toestand na de lockdown. Al sinds Pasen is hij bezig Oostenrijk te ontsluiten.
Grenzen blijven dicht
Gisteren mocht zijn minister van Volksgezondheid, Rudolf Anschober, een nieuwe reeks verspoelingen bekendmaken. Vanaf 1 mei mogen de Oostenrijkers weer vrijelijk naar buiten, zolang ze minstens een meter afstand houden van elkaar. Volgens Anschober is het coronavirus zo ingedamd dat het land klaar is voor ‘fase twee’.
Midden mei volgen cafés en restaurants, eind mei is het de beurt aan de hotels. In de restaurants mogen maximaal vier volwassenen per tafel zitten en tussen twee tafels moet minstens een meter afstand zijn. Kleinere winkels, bouwmarkten en tuincentra zijn al drie weken open. Omdat dit niet leidde tot een toename van het aantal besmettingen – dat ligt al dagen onder de honderd – gaan de versoepelingen almaar verder.
De grenzen blijven voorlopig wel dicht. ‘We kunnen de grenzen alleen gedeeltelijk openen voor landen waar het aantal besmettingen laag ligt en waar de situatie gelijkaardig is aan die in Oostenrijk’, aldus minister van Toerisme Elisabeth Köstinger.
Dat Oostenrijk zoveel snelheid kan maken, heeft het land volgens Kurz te danken aan de snelheid waarmee hij het begin maart op slot gooide. ‘Wij hebben eerder en consequenter gereageerd dan andere landen’, klopte hij zich in een gesprek met Der Spiegel op de borst. ‘Wij wis
ten heel vroeg wat er op ons afkwam en hebben in maart drastische maatregelen genomen.’
Minder drastisch was nochtans de manier waarop hij ingreep in het bekende skioord Ischgl. Van daaruit verspreidde het virus zich vanaf maart over heel Europa. Maar op de lastige vraag waarom hij daar geen snelheid maakte, blijft hij liever op de vlakte. Toen de bekende Duitse talkshowpresentatrice Sandra Maischberger hem met de vraag confronteerde, wilde hij daar niet te veel op ingaan. ‘Ik hou niet van zwartepieten’, zei hij. Toen Maischberger bleef doorvragen, bleken er plots problemen met de verbinding en ging het beeld vanuit Wenen op zwart.
Belonen
Maar de Oostenrijkers lijken voorlopig niet zwaar te tillen aan de Ischglkwestie. Dat diplomatieke debacle wordt Kurz niet aangerekend. Zij zijn heel tevreden over de manier waarop hun bondskanselier deze crisis aanpakt. Dat maken de peilingen duidelijk. 80 procent van de Oostenrijkers oordeelt positief over Kurz en zijn partij schiet omhoog in de peilingen.
‘Op zich is dat niet uitzonderlijk. Overal in Europa doen partijen die de regeringsleider leveren het goed, ongeacht of ze liberaal, conservatief of sociaaldemocratisch zijn’, schrijft Laurenz EnserJedenastik, politicoloog aan de universiteit van Wenen, in Der Standard.
Maar de sprong voorwaarts die de ÖVP maakt, is wel erg groot. De christendemocraten zijn momenteel goed voor 45 procent van de stemmen. Op de tweede plaats staan de groenen en de sociaaldemocraten. Zij schommelen rond de 18 procent. ‘Nooit was de kloof zo groot’, aldus EnserJedenastik. ‘De voorbije 25 jaar waren de drie grote partijen – ÖVP, SPÖ en de rechtse FPÖ – aan elkaar gewaagd. We kunnen dus echt spreken van een uitzonderlijke toestand.’
Met dank aan Kurz en corona. Sinds hij in september vorig jaar de partij naar een nieuwe verkiezingsoverwinning leidde en de FPÖ inruilde voor de groenen als coalitiepartner, heeft de ÖVP haar voorsprong op de concurrenten vergroot. Een mogelijke verklaring is dat de kanselier – die zich vroeger vooral profileerde met een hard immigratiestandpunt – met de keuze voor de groenen zijn polariserende imago een beetje heeft overstegen. De groenen in zijn regering gaven hem ook de nodige rugdekking toen hij het land snel in het slot gooide. Met de FPÖ aan zijn zijde zou het protest waarschijnlijk groter zijn geweest.
Kurz wil de Oostenrijkers nu belonen voor de manier waarop ze de crisis allemaal samen – ‘wir’ is een woord dat hij de voorbije weken veel gebruikt – hebben doorstaan. Deze week kondigde hij een belastingverlaging aan voor de lagere en de middeninkomens. De multinationals – zeker zij die creatief omspringen met hun belastingen – zullen harder worden aangepakt. Ook dat zal hem electoraal geen windeieren leggen.
‘Wij hebben eerder en consequenter gereageerd dan andere landen’
SEBASTIAN KURZ In een gesprek met ‘Der Spiegel’