‘Nieuwe politiek’ vecht elkaar de tent uit
Het rommelt in de Nederlandse politiek. 50Plus en Denk, twee succesvolle nieuwe partijen gericht op een specifiek kiespubliek, spatten uit elkaar.
Het was best een bommetje dat zondag ontplofte in politiek Den Haag. Henk Krol maakte bekend dat hij opstapt als leider van ‘ouderenpartij’ 50Plus. Voorlopig vormt hij met Femke Merel van Kooten, een ‘weggelopen’ Kamerlid van de Partij voor de Dieren, een aparte fractie in het parlement. Maar het is de bedoeling dat hij met een nieuwe partij zal deelnemen aan de verkiezingen van volgend jaar. Die draagt de werktitel ‘Partij voor de Toekomst’.
Het rommelde al een tijdje binnen 50Plus, maar niemand had verwacht dat Krol zou opstappen. De voormalige hoofdredacteur van de Gay Krant was de oprichter én het gezicht van de partij. De voorbije tien jaar slaagde hij de in essentie oneissuepartij redelijk succesvol te maken. 50Plus had vier zetels in de Tweede Kamer en twee in de Eerste. In de peilingen schommelde ze de voorbije maanden rond de acht zetels.
Krol wilde de partij verbreden en moderniseren. Hij had daarvoor Geert Dales, een oudVVD’er, binnengehaald en aangesteld tot voorzitter. Dales moest een einde maken aan de stammentwisten, maar hij gooide vorige maand de handdoek in de ring omdat hij voortdurend tegenstand ervoer uit de afdelingen. Wellicht was dat voor Krol het moment waarop hij besloot ‘zijn’ partij de rug toe te keren.
Geen kiesdrempel
Of 50Plus zonder Krol veel toekomst heeft, is de vraag. De kans is reëel dat uiteindelijk ook deze ouderenpartij ten dode is opgeschreven. Lidkaarten worden massaal opgezegd. Voor de versnippering van het Nederlandse politieke landschap zou een partij minder geen slechte zaak zijn. Omdat Nederland geen kiesdrempel heeft, is het redelijk makkelijk een nieuwe partij te beginnen en meteen in de Tweede Kamer te raken.
De twee jongste partijen die in 2017 de Tweede Kamer binnenwandelden, waren Forum voor Democratie van Thierry Baudet (twee zetels) en Denk, de partij die zich richtte op de Turkse Nederlanders (drie zetels). Maar ook die laatste is in een interne oorlog verwikkeld.
Daar is fractieleider Tunahan Kuzu opgestapt. Hij verlaat zelfs de politiek. Kuzu stichtte Denk in 2014, samen met Selçuk Öztürk. Beiden zaten voor de PvdA in de Tweede Kamer, maar verlieten de sociaaldemocratische partij omdat ze vonden dat de partijleiding niet genoeg opkwam voor de allochtone Nederlanders. Kuzu en Öztürk mikten dan ook in de eerste plaats op de allochtone stemmen. En ze hadden meteen succes: de partij deed niet alleen haar intrede in de Tweede Kamer, ook bij de gemeenteraadsverkiezingen en de provinciale statenverkiezing deed Denk het lang niet slecht.
‘Politieke broedermoord’
Tot grote ergernis overigens van de meeste andere partijen, want de Denkleiding liet zich helemaal voor het Erdogankarretje spannen. De partij richtte haar pijlen ook op de media ,die ze beschuldigden van vooringenomenheid. Veel journalisten vroegen zich dan ook luidop af of Kuzu en Öztürk de democratische rechtsstaat wel genegen waren.
Er worden dan ook weinig tranen gelaten bij de implosie die op dit moment aan de gang is. Kuzu sleurt in zijn ‘gedwongen’ vertrek de hele partij mee. In een bericht op Facebook beschuldigde hij Öztürk van een ‘politieke broedermoord’. Die zou hem gechanteerd hebben met een oude buitenechtelijke affaire. Beide heren waren al een tijdje in een machtsstrijd verwikkeld.
Met het vertrek van Kuzu is de partij nog lang niet uit de schandaalsfeer. Steeds meer bestuursleden stappen op omdat ze ook Öztürk weg willen. In verschillende afdelingen klinkt de roep om volledig schoon schip te maken. Maar Öztürk wil (voorlopig) niet buigen. Hoe langer de machtsstrijd duurt, hoe groter de schade wordt.
TomJan Meeus, politiek columnist bij NRC, ziet een rode lijn door de twee affaires. ‘Het draait om partijen die nieuwe politiek beloven met politici die eerder in een traditionele partij actief waren. Politieke jobhoppers. Gelukzoekers.’ Nog frappanter is dat ze deze vetes uitvechten op een moment dat de wereld door een echte crisis gaat. Maar ook dat is waarschijnlijk geen toeval. ‘Het zegt, vrees ik, iets over nieuwe politiek. Die maakt het zijn critici voorlopig belachelijk gemakkelijk.’
Tunahan Kuzu.
Selçuk Öztürk.
‘Het draait om partijen die nieuwe politiek beloven met politici die eerder in een traditionele partij actief waren. Politieke jobhoppers. Gelukzoekers’
Henk Krol.
TOMJAN MEEUS Politiek columnist NRC
Femke Merel van Kooten.