Wordt optreden iets uit het verleden?

Concerten staan garant voor menselijke verbinding. Maar hoeveel samenhorigheid kan je voelen op anderhalve meter afstand? En is dat wel economisch rendabel?

‘Kijk naar Roosbeef. Op 15 maart zou ze de eerste show spelen met een nieuwe plaat. Daar werkt ze al twee jaar aan – de concertreeks lag al een jaar vast. Die show is door corona eerst verschoven naar juni, vervolgens naar oktober. En er bestaat veel kans dat hij nog eens een halfjaar zal moeten opschuiven.’

Zo schetst boekingsagent Peter Verstraelen de onzekerheid waarin de livemuzieksector dezer dagen verkeert. Als specialisten in het samenbrengen van duizenden mensen – vaak op veel minder dan anderhalve meter – was die sector een gedoodverfd slachtoffer toen het nieuwe coronavirus in WestEuropa opdook. In maart alleen al werden in Vlaanderen ruim 2.000 concerten geannuleerd. Even later volgde de hele festivalzomer, een ingreep waarvan de schade volgens festivalfederatie FMIV oploopt tot 1 miljard.

Maar nu de overheid timmert aan een exit, gloort er weinig perspectief voor de concerten die uitgesteld werden tot het najaar. Dat beseffen ook de organisatoren. Live Nation maakte afgelopen weekend bekend dat het wereldwijd pas mikt op 2021 om opnieuw op volle toeren te draaien. ‘Tot die tijd is het behelpen en experimenteren met livestreams, driveins en shows op beperkte capaciteit’, zei ceo Michael Rapino.

Vooral dat laatste boezemt de sector weinig vertrouwen in. Nederland en Spanje maakten alvast plannen bekend waarbij vanaf juni concerten toegestaan zouden zijn voor respectievelijk dertig en tachtig toeschouwers, met nooit meer dan een derde van de zaal bezet. In beide landen werd dat onthaald als een vergiftigd geschenk.

‘Ook wij houden daar ons hart voor vast’, zegt Marc Steens van Clubcircuit, dat vijftien Vlaamse muziekclubs zoals Trix en Depot vertegenwoordigt. ‘Want dan heb je wel toelating om concerten te organiseren, maar op een economisch allesbehalve realistische manier. In een zaal van 1.000 zoals Trix zou je volgens de afstandsregels maar 75 man kunnen ontvangen. En los van het financiële: wat gaat dat betekenen voor de sfeer?’ Ook Verstraelen rekent zijn twijfels uit. ‘50 keer 20 is 1.000 euro. Trek daar btw en Sabam af, en je kan één bandlid, één geluidstechnieker en misschien een halve lichttechnicus betalen, terwijl Roosbeef al snel een crew van zes mensen heeft. Artiesten komen nu al vaak in situaties waarin ze voor een aalmoes spelen. Maar er is een verschil tussen spelen voor een aalmoes en alle shows met verlies doen.’

Daarom wordt ook binnen de sector nu luidop getwijfeld aan concerten in september en oktober en worden er zolang de situatie onzeker blijft alvast in het clubcircuit geen nieuwe concerten aangekondigd voor 2021, zegt Steens. ‘Veel clubs én artiesten rekenen op enkele uitverkochte shows om te kunnen investeren in kleinere concerten. Dan is het misschien niet de moeite om een artiest die een grote zaal uitverkoopt te programmeren voor een

Muzikanten verkeren in een precaire situatie: door de instorting van de platenverkoop hangen zij voor het gros van hun inkomsten af van optreden

publiek van 50 à 80 mensen, en kan het lonen om het concert weer uit te stellen.’

Muziekles

Muzikanten verkeren in een precaire situatie: door de instorting van de platenverkoop hangen zij voor het gros van hun inkomsten af van optreden. Streaming loont pas zodra je aan enkele miljoenen plays zit. En dus zoeken ze nu naarstig naar andere inkomsten: Eefje De Visser vraagt haar fans via sociale media of ze interesse hebben in een concertfilm – met de opbrengsten wil ze haar band en crewleden deze zomer voor een deel van inkomsten voorzien. Andere artiesten leggen zich dan weer toe op muziekles geven. ‘Artiesten die nu net een plaat hebben uitgebracht en die niet kunnen verzilveren, zitten per definitie in zwaar weer’, weet Verstraelen. ‘Wie nu aan nieuw materiaal werkt, raad ik aan om op de tanden te bijten en met niets naar buiten te komen tot het najaar van 2021, want het voorjaar dreigt vol te slibben met uitgestelde concerten. Maar het echte slagveld zit bij de mensen die om den brode bij vijf verschillende artiesten spelen als begeleidingsmuzikant, en bij het netwerk van techniekers, tourmanagers en alles wat er rond een groep hangt.’

En de clubs? ‘Er liggen wel degelijk scenario’s met beperkte capaciteit klaar voor als de overheid groen licht geeft’, zegt Steens. ‘Daarbij kijken we vooral naar wat er buiten onze muren mogelijk is. Dat zijn noodoplossingen, maar we willen onze artiesten en ons publiek niet loslaten. Al blijft het systeem van tijdelijke werkloosheid voor de clubs daarin een belangrijke schakel. Als dat niet voldoende verlengd wordt, riskeert tot de helft van hen een faillissement. Dan gaat een omkadering verloren waarin jarenlang geïnvesteerd is – en wie gaat er dan nog concerten organiseren, eens er een vaccin is?’