Tienduizend jaar orkanen

Nederlandse en Britse onderzoekers publiceren een schat aan orkaandata waarin klimaatwetenschappers kunnen grasduinen. Met de data moet het makkelijker worden om risico’s op orkanen te voorspellen.

Het was een rampjaar. In 2017 teisterden Harvey, Irma en Maria Atlantische kustgebieden. Hoe groot is de kans dat drie orkanen met zoveel impact in één jaar toeslaan? Klimaatdeskundigen hadden tot voor kort bitter weinig voorhanden om daar iets zinnigs over te zeggen.

Sinds 1980 verzamelen onderzoekers data over het ontstaan en de verspreiding van tropische orkanen met satellieten. Slechts veertig jaar aan data. ‘Als je op basis daarvan kansberekeningen doet, krijg je rare sommetjes’, zegt Nadia Bloemendaal van de VU Amsterdam. ‘Miami werd getroffen door Irma, maar een plaatsje 100 kilometer verder is nooit geraakt sinds we de gegevens bijhouden. Betekent dit dat Miami een oneindig veel grotere kans heeft op orkanen? Nee. Het was een toevalstreffer.’

Speelveld van mogelijkheden

Voor betrouwbare berekeningen zijn veel meer data nodig. En die zijn er nu. Althans, het zijn synthetische data. Bloemendaal en collega’s van onderzoeksinstituut Deltares, het KNMI (de Nederlandse evenknie van het KMI) en van de Universiteit van Southampton hebben een dataset gemaakt met tienduizend jaar aan data onder dezelfde klimaatomstandigheden, kortweg gezegd ‘tienduizend keer nu’. Ze schreven hier onlangs over in het vakblad Nature Scientific Data.

‘Het model gebruikt de huidige kennis over het ontstaan en de verspreiding van orkanen. Het rekent talloze mogelijkheden uit’, zegt Bloemendaal. ‘We delen de wereld op in kleine vakjes. Als ergens een orkaan ontstaat, kan het algoritme de waarschijnlijkheid van de verschillende paden uitrekenen die hij aflegt, rekening houdend met omgevingsfactoren, zoals zeewatertemperatuur.’

Dit soort werk is al eerder gedaan. Maar het is voor het eerst dat de data vrij beschikbaar zijn gesteld. ‘Daarin ligt de grootste waarde van deze studie’, zegt hoogleraar oceanografie Suzana Camargo, van Columbia University (VS), die zelf ook orkanen modelleert. ‘Het is bovendien een erg grote dataset.’

‘Een speelveld van mogelijkheden wordt geopend door deze nieuwe studie’, zegt ook klimaatonderzoeker Wim Thiery van de VUB. ‘Het wordt nu makkelijker om te voorspellen hoeveel schade orkanen aan infrastructuur gaan aanrichten en hoeveel mensen ge