De Standaard

‘Rabiës houdt geen rekening met emotie’

Een katje smokkelen tijdens een pandemie kan slecht aflopen, zowel voor het katje als voor de volksgezon­dheid.

- WOUTER WOUSSEN Selena Ali, met haar katje

BRUSSEL I In de chaotische eerste weken van de coronacris­is was Selena Ali uit het Antwerpse Stabroek een van de vele Belgen die vastzaten in het buitenland. Ze liep stage als student psychologi­e in Cuzco, in het ZuidAmerik­aanse Peru, toen dat land zijn luchtruim sloot en een uitgaansve­rbod afkondigde om de verspreidi­ng van het sarsCoV2vi­rus in te dijken. Dat Europeanen in LatijnsAme­rika door sommigen met de verspreidi­ng van het virus geassociee­rd en vijandig bejegend werden, maakte haar situatie niet prettiger.

Ali had in die angstige tijd nog een extra bekommerni­s: in Cuzco had ze een jong straatkatj­e geadopteer­d, Lee. Zelfs indien ze toch naar België kon, moest ze voor het dier een oplossing vinden, want katjes mogen niet zomaar van Peru naar België. Dat komt omdat in Peru nog rabiës bestaat, een dodelijke hersenziek­te die ook bekendstaa­t als hondsdolhe­id en die in België is uitgeroeid. De regel is dat een katje uit een risicoland gevaccinee­rd wordt en na een succesvoll­e vaccinatie minstens drie maanden ginder blijft.

Op aanraden van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselket­en (FAVV) had Ali haar katje laten vaccineren, maar zijn drie maanden waren nog niet om. Toen ze via het ministerie van Buitenland­se Zaken een aanbod kreeg om met een speciale vlucht op 4 april gerepatrie­erd te worden, vroeg ze een uitzonderi­ng voor het katje. Toen ze die niet kreeg, nam ze het katje toch mee aan boord. Een onvoorzich­tigheid die niet onopgemerk­t bleef.

Nadat ze geland was, deed Ali opgelucht haar verhaal in de krant Het Laatste Nieuws. Een alerte medewerker van het FAVV zag op een foto in de krant dat het katje toch was meegekomen. Ali werd gecontacte­erd. Op 29 april, na twee gesprekken, besliste het FAVV dat het katje een risico is voor de volksgezon­dheid en moest worden afgemaakt, ten laatste op 11 mei.

Geen aangename dood

In 2018 zijn in België om die reden dertien honden en katten preventief gedood (op 183 dossiers), in 2019 tien. Volgens Philippe Houdart van het FAVV is dat ook nu de enige mogelijkhe­id. ‘We laten niet zomaar dieren inslapen. We begrijpen de emoties die spelen, maar rabiës is een ernstige ziekte, die geen rekening houdt met emotie. In Cuzco duiken nog geregeld gevallen op. De ziekte is besmetteli­jk van dier op mens, bijvoorbee­ld door bijten, krabben of likken, en zeer dodelijk. Zodra je symptomen krijgt, weet je bijna zeker dat je sterft. Het is geen aangename dood.’

‘Dit dier komt uit een risicoland en heeft bovendien een onduidelij­ke herkomst. Dat het gevaccinee­rd is, maakt het nog niet veilig. Het kan eerder geïnfectee­rd zijn en nog geen symptomen hebben. Dat zullen we pas na drie maanden met zekerheid kunnen uitsluiten.’

Het zou niet de eerste keer zijn dat een dier met rabiës België binnenkomt. In 2007 en 2008 waren er volgens Houdart twee. In beide gevallen ging het om een hond die via Spanje uit NoordAfrik­a was meegenomen en die pas later ziektevers­chijnselen toonde, een van de honden zelfs pas na maanden. 41 mensen en een onbekend aantal dieren die in tussentijd met de honden in contact waren gekomen, kregen een noodvaccin tegen rabiës. Sommige dieren werden afgemaakt.

Gevraagd of het katje Lee niet alsnog in quarantain­e kan in België, zegt Houdart: ‘Nee, want in België bestaat daar geen geschikte inrichting voor.’ De enige manier waarop Ali volgens Houdart met zekerheid kan aantonen dat het katje geen rabiës heeft, is een biopsie van de hersenen, maar aangezien het dier ook daarvoor gedood moet worden, kan dat geen bevredigen­d compromis zijn.

Huiszoekin­g

Omdat het katje op 12 mei nog niet aan het FAVV was overgedrag­en, verrichte de federale politie een huiszoekin­g bij Ali thuis, maar het dier bleek elders verstopt. De huiszoekin­g kwam ook in de krant. Er kwam een petitie voor het katje. Het FAVV probeerde af te dwingen dat Ali een dwangsom van 5.000 euro zou moeten betalen per uur dat het katje onvindbaar blijft. Bovendien wilde het agentschap via de rechter bekomen dat ze over de zaak zou zwijgen.

Gisteren kwam de zaak voor de rechter, in aanwezighe­id van drie advocaten voor het FAVV en twee voor Ali. De zaak werd twee weken uitgesteld. Het parket van Antwerpen heeft een onderzoek geopend.

De Vlaamse minister van Dierenwelz­ijn, Ben Weyts (NVA), trekt zich intussen het lot van het katje aan. Zijn woordvoerd­er, Michaël Devoldere, noemt de eisen van het FAVV ‘disproport­ioneel’, maar preciseert dat de minister geen partij trekt voor Ali. ‘Wij denken ook dat de eigenares in de fout is gegaan. Zij is degene die daarvoor een billijke prijs moet betalen, niet de kat.’

Weyts dient een klacht in namens de Vlaamse overheid tegen het FAVV. Een dier laten afmaken terwijl er alternatie­ven zijn druist in tegen de wetgeving rond dierenwelz­ijn. Volgens Devoldere zijn er wel degelijk mogelijkhe­den om de kat alsnog haar quarantain­e te laten uitzitten, onder meer op luchthaven van Zaventem. Ook de advocaat van Ali, Anthony Godfroid, heeft al enkele voorstelle­n klaar.

Philippe Houdart zegt dat geen daarvan aan de internatio­naal vastgelegd­e voorwaarde­n voldoet, maar dat het FAVV openstaat voor dialoog als er wel een geschikte inrichting wordt gevonden. Hij voegt daar

‘Wij denken dat de eigenares in de fout is gegaan. Zij is degene die daarvoor een billijke prijs moet betalen, niet de kat’

MICHAËL DEVOLDERE

Woordvoerd­er minister Ben Weyts (NVA)

aan toe dat het agentschap zich zal schikken naar wat de rechter beslist.

Dat de zaak zulke proporties heeft gekregen, stemt Houdart niet gelukkig. Hij vindt het wel ‘een goede bijkomstig­heid’ dat er nu veel aandacht is voor rabiës, maar preciseert: ‘Het was ons altijd om het risico te doen, niet om een mogelijk sensibilis­erend effect van de ophef.’

Kaukasisch­e herdershon­d

Dat de rechter het FAVV niet altijd volgt, bleek in oktober 2019, toen de Raad van State besliste dat een Kaukasisch­e herdershon­d die zonder de nodige voorzorgsm­aatregelen via Turkije van Oekraïne naar Antwerpen was gekomen, mocht blijven leven.

In deze zaak heeft de Raad van State in kort geding al het FAVV gelijk gegeven. Godfroid is ervan overtuigd dat een arrest ten gronde de andere kant kan opgaan. ‘Maar ik zou nog liever een compromis zien waarbij het katje blijft leven, zonder de volksgezon­dheid in gevaar te brengen.’

 ?? © rr ?? Lee.
© rr Lee.

Newspapers in Dutch

Newspapers from Belgium