Zelfde kaarten, hogere inzet

Dat de SP.A en de PS samen de zoektocht naar een relanceregering starten, is meer dan symbolisch. De rode tandem wil het coronamomentum grijpen.

Zelf spreken ze van een ‘informele snuffelronde’. Maar het is duidelijk dat SP.Avoorzitter Conner Rousseau en PSvoorzitter Paul Magnette, goed een jaar na de verkiezingen van 2019, samen de federale formatie opnieuw op gang hebben geschoten. Die lag stil sinds de vorming van de minderheidsregering Wilmès op 16 maart.

Deze en vorige week ontvangen ze de voorzitters van alle partijen behalve de PVDA en Vlaams Belang voor een verkennend gesprek. Aangezien de koning buitenspel staat zolang er een regering is, legitimeren Rousseau en Magnette hun promotie tot ‘informele verkenners’ rekenkundig. De socialistische familie is de grootste in het parlement. Toch is hun demarche meer dan louter toevallig.

Ten eerste werd er initieel verwacht dat Sophie Wilmès (MR) zelf het initiatief zou nemen om haar regering te versterken. Maar volgens een voorzitter heeft ze daar nu ‘noch de tijd, noch de ingesteldheid voor’. Betrokkenen bij de wekelijkse superkern verbazen zich over de manier waarop Wilmès elke bredere discussie afblokt. Vorige zaterdag opnieuw, toen Magnette de nood aan een groot relanceplan op tafel legde. Niet iets voor haar minderheidskabinet, oordeelt Wilmès, waardoor ze haar eigen vleugels verder kortwiekt.

‘Informateur’ Rousseau

Ten tweede kan het verbazen dat Rousseau en Magnette zich aan elkaar vastklinken, twee maanden nadat Magnette achter de rug van Rousseau de vorming van een noodregering met de NVA heeft getorpedeerd. Maar bij de SP.A beseft men dat ze met 9 zetels weinig vermogen, terwijl de 19 van de PS hen mee in de cockpit plaatsen. Omgekeerd vermijdt de tandem dat Magnette in de Vlaamse media moet optreden, waar Rousseau de rol van dealmaker breed toelichtte vorig weekend, ook wanneer andere voorzitters hadden gehoopt om de gesprekken nog even onder de waterlijn te houden. Het ‘informateurschap’ is voor Rousseau de bekroning van een periode waarin hij van neofiet transformeerde tot te duchten schaker.

Paars motorblok

De vraag blijft of de gesprekken ergens kunnen geraken. Rousseau hoopt dat corona ‘de houding van sommigen misschien veranderd heeft’. De crisis heeft de inzet van de onderhandelingen alvast verhoogd. De socialisten mikken niet alleen op een herstelprogramma van miljarden. Besparingen in de gezondheidszorg zijn uit den boze, de grote vermogens zullen worden aangesproken, en als het van Rousseau afhangt, dan wordt gezondheidszorg opnieuw een federale bevoegdheid.

Het is dus duidelijk dat de socialisten meer doen dan alleen wat snuffelen. Ze zetten al scherp de contouren uit waarbinnen de relanceregering volgens hen moet opereren. De lat ligt hoog, want alles wat lijkt op een rijkentaks, zal bij Open VLD niet op applaus worden onthaald, wie ook de nieuwe voorzitter wordt. ‘Er is een groot akkoord nodig tussen liberalen en socialisten. Laten we paars maar opnieuw uitvinden’, reageerde afscheidnemend voorzitster Gwendolyn Rutten op VTM Nieuws. ‘En dan kunnen we kijken wie er allemaal nog kan meedoen.’

En zo komen we op het punt waar deze formatie altijd op uitdraait: wordt het paarse motorblok versterkt met de groenen of met de NVA en voorzien van christendemocratische strik? Vooral de weg naar de NVA en CD&V dreigt moeilijk te worden. Beide partijen willen de gezondheidszorg net volledig regionaliseren.

De huidige contacten moeten volgens Rousseau leiden tot een kader voor echte onderhandelingen. Ten laatste in september moet er een nieuwe regering komen. Lukt het tegen dan niet, dan wachten volgens verschillende voorzitters toch verkiezingen in het najaar.

‘Er is een groot akkoord nodig tussen liberalen en socialisten. Laten we paars maar opnieuw uitvinden’

GWENDOLYN RUTTEN Voorzitster Open VLD