‘Zweedse roulette’? Nee, goed beleid
Zweden streeft naar minimale schade voor de volksgezondheid op de lange termijn. Dat die aanpak goed werkt, is voor veel mensen een bittere pil om te slikken, stelt LUC BONNEUX vast.
Zal iemand voor de Zweedse aanpak van de coronapandemie een kogel moeten vangen (DS 16 mei)? Het is de Zweedse wiskundige Marcus Carlsson die op 28 maart sprak van ‘Russische roulette’. Half mei, zes weken later, hebben Anders Tegnell en Johan Giesecke, de architecten van de Zweedse aanpak van de pandemie, gelijk gekregen op alle vlakken.
De epidemie is beperkt gebleven in Zweden, de oversterfte is ongeveer de helft van die van België met de hoofdmoot, zoals overal, in woonzorgcentra. De uitspraak van Tegnell en Giesecke eind maart – dat je wel met een lockdown kunt beginnen, maar dan niet weet hoe je er weer uit kunt raken – was profetisch. Ze streven niet naar minimale aantallen virale infecties op de korte termijn. Ze streven naar minimale schade voor de volksgezondheid op de lange termijn.
Dat beleid weegt de adviezen van virologen mee met die van sociale wetenschappers, economen en pedagogen. Covid19 is onschadelijk voor kinderen en weinig schadelijk voor volwassenen. Bij het laatste onderzoek in Stockholm had 17 procent van de bewoners antistoffen, nu naar schatting 30 procent. Dat begint de verspreiding van het virus flink te hinderen. Virologen beweren dat we niet weten of die antistoffen ons beschermen. Tegnell scoort vlot een ippon door te vragen wat dan de bedoeling van een vaccin kan zijn.
Het lijden rekken
Zweden zou 70 en 80plussers met meer dan één orgaanbeschadiging niet naar intensieve zorg (ic) sturen. Waarom Zweden zou triëren, is een raadsel: er is nooit een tekort aan icbedden geweest. Kwetsbare bejaarden – na overleg – niet langer opnemen op intensieve zorg, is al jaren het humane beleid in landen met een (zeer) hoge levensverwachting, zoals Zweden of Nederland. 75jarige Zweden leven even lang als Belgen. Er komt een moment waarop een opname in ic niet meer het leven rekt, maar het lijden.
Zelf ben ik 65 en werk ik als actieve arts in verpleeghuizen met en voor kwetsbare patiënten. Ik loop een zeker risico. Daarom heb ik afspraken gemaakt met mijn vrouw. Ik wil niet invasief beademd worden. Icopnames worden voorgesteld als heroïsche afleveringen van de ziekenhuisserie ER, maar dat zijn ze niet. In Nederland sterft bijna driekwart van de 75plussers die voor covid19 in de ic opgenomen zijn. De neurologische schade bij het kwart dat overleeft, is aanzienlijk en deels onomkeerbaar.
In het artikel vertelde Eva Panarese, een ZweedsItaliaanse, hoe ze eiste dat haar echtgenoot in het ziekenhuis werd opgenomen, tegen het advies van de spoedartsen in. Zijn longziekte had niets met covid19 te maken. De artsen die haar echtgenoot beoordeelden, weten meer van geneeskunde dan de vrouw. Hun aanvankelijke afwijzing heeft niets met hun ‘Pruisische volksaard’ te maken, wel met de wetenschap dat ziekenhuizen gevaarlijke plekken zijn. Zeker op een afdeling voor longziekten in coronatijd. Je blijft daar beter weg als een opname niet nodig is.
Kindermishandeling
Migranten, vooral Somaliërs, zouden het slachtoffer zijn van het Zweedse beleid. Dat kwam ook in het televisienieuws. De VRT wist zelfs dat inwoners van SpangaTensta, een wijk met veel migranten, een zeven tot achtmaal hoger risico op besmetting lopen. Dat klopt, als je vergelijkt met rendierhoeders in het Hoge Noorden. Als je vergelijkt met andere wijken in Stockholm, zie je dat het om een dubbel zo hoog risico gaat. Dat is niet anders in vergelijkbare steden, zoals Helsinki of Oslo, die wel een streng lockdownbeleid voeren. Het heeft niets te maken met het Zweedse beleid, maar alles met de woonsituatie van veel migranten: veel mensen van verschillende generaties wonen samen in kleine appartementen.
Opnames op intensieve zorg worden voorgesteld als heroïsche afleveringen van de serie ER, maar dat zijn ze niet
Wie graag schandalen aanklaagt, kan zich bezinnen over wat België de kinderen heeft aangedaan. Kinderen lopen nauwelijks risico en dragen het virus slecht over. Kleuterscholen en lagere scholen gingen dicht en raken nauwelijks nog open. Alle speeltuinen werden afgesloten, omdat de ouders anders zouden samenscholen. Die aanpak is niet evidencebased. In Zweden riskeer je daarvoor een veroordeling voor kindermishandeling.
De bijzonder geslaagde volksgezondheidskundige aanpak van de pandemie in Zweden is blijkbaar een te bittere pil om te slikken. Stockholm heeft een goed gefundeerd langetermijnbeleid, gevalideerd door de feiten, een minder beschadigde economie, kinderen die naar school blijven gaan, winkels die open zijn gebleven, cafés en restaurants die draaien, een hoge immuniteit.
België moet op een enkel virologisch been uit de lockdown hinken zonder plan en zonder doel. Iedere voorlopige eindtoestand zal erg lijken op het Zweden van nu, maar dan met veel economische schade, veel leerachterstand bij kinderen, veel bange mensen. Het enige wat we zeker minder zullen hebben, is weerstand tegen covid19.