Water geeft Europa steeds

Grote delen van Europa kreunen onder de droogte. Door de opwarming van de aarde wordt het probleem almaar groter. Samenwerking is er nauwelijks. Wordt water de volgende splijtzwam?

LOBITH I Woensdagmiddag. De rode cijfers op het witte meet station van Lobith flikkeren in de zon: +8,28 meter. Lobith, de plaats waar de Rijn Nederland binnenkomt, is een belangrijke standaard voor de scheepvaart en het waterhuishouden van Neder land. Hier worden de waterstand en de doorstroming van de Rijn permanent in de gaten gehouden.

Alois Witjes is met een lange borstel zijn feestboot aan het schilderen. Varen is op dit mo ment niet aan de orde. Hij lacht. Neen, het lage water is nog geen probleem. De coronamaatregelen houden hem aan de kant. Maar hoog staat het water inderdaad niet, geeft hij toe. ‘Tegen het weekeinde zakt het niveau waarschijnlijk onder 8 meter en ook de volgende weken wordt nauwelijks regen voorspeld.’

Als juni even droog wordt als april en mei, komt het laagterecord van 2018 snel in zicht. Op 30 oktober dat jaar was het water in Lobith gezakt tot 6,5 meter. Verderop in Duitsland stond de Rijn zo goed als droog. De scheepvaart op de machtige rivier viel toen grotendeels stil. Veel bedrijven konden alleen nog over de weg bevoorraad worden.

‘Voorlopig is het lage water onder de schippers nog niet het belangrijkste gespreksonder werp. Door de coronacrisis is er sowieso minder te vervoeren. De schepen zitten niet vol en dus is het lage water niet hun grootste zorg.’ Mario Corving werkt op het drijvend tankstation. Hier komen de schippers brandstof bunkeren. Dat er de jongste jaren almaar minder water door de rivier lijkt te stromen, weet Corving als geen ander.

‘De Rijn is een regen en sneeuwrivier. De jongste jaren is er minder sneeuw gevallen in de Alpen en door de klimaatverande ring verdwijnen ook de gletsjers. De gevolgen daarvan voelen we tot in Lobith. De tijd dat we ons hier vooral zorgen moesten maken over te veel water, lijkt voorbij.’

Water duurder dan wijn

Dat de klimaatverandering hard toeslaat in de Alpen, is bekend. De gletsjers verdwijnen in ijltempo, maar de aanhoudende droge jaren laten ook hun sporen na in de bossen. Christian Kleiber, een boswachter in de regio van Basel, waarschuwt dat de bossen aan het uitdrogen zijn. De gevolgen van de hete en droge zomer van 2018 laten zich nog altijd voelen. Niet alleen dennenbomen sterven af, maar ook beuken en zelfs eiken verkeren in slechte toestand. ‘Investeringen van 40 jaar lopen gevaar.’

Kleiber schetst een somber toekomstbeeld. Omdat steeds meer bomen afsterven, lopen de ‘overlevers’ groter gevaar. Ze komen nog meer in de zon te staan. Bovendien wordt de neerslag minder goed vastgehouden in de bodem. Op dit moment is de bodem al droger dan tijdens een warme zomer, blijkt uit metingen van onderzoekster Sonia Seneviratne. Ook zij maakt zich grote zorgen. ‘Zelfs als het regent, duurt het langer voor de bodem echt vochtig is.’ Niet alleen sterven bomen af, het gevaar op bosbranden neemt toe. Vorig jaar noteerde het European

‘Als de klimaatverandering doorzet, zal het waterdebiet van verschillende Europese rivieren tegen 2100 halveren’ PATRICK WILLEMS

Hydroloog