Zwalpend schip zoekt kapitein (m/v/x)
De selectieprocedure van het jaar is losgebarsten. De vacature: directeurgeneraal van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De missie: de wereldhandel redden. Wie snel zeeziek wordt, gelieve zich te onthouden.
In volle coronacrisis was het schrikken toen de Braziliaan Roberto Azevêdo zijn vervroegd vertrek aankondigde. Het is erg ongewoon dat toppers binnen internationale instellingen zelf de handdoek in de ring gooien.
Tegelijk was het een symbolisch adieu. De WTO zat al in een existentiële crisis toen de Verenigde Staten vorig jaar een stokje staken voor de benoeming van nieuwe scheidsrechters die de handelsgeschillen moesten beslechten. Het cruciale Appellate Body werd vleugellam, de ‘wet van de jungle’ dreigde voor handelsconflicten.
Peking versus Washington was sowieso een lelijke bokskamp aan het worden. En toen moest het ergste nog komen. Een Chinese vleermuis veroorzaakte een vreselijk vlindereffect: over de hele wereld braken economische stormen los. Zelfs de WTO wist het niet goed meer. Ze kon niet anders dan een krimp van de wereldhandel voorspellen ‘van min 13 tot min 32 procent’. Intussen tiert het protectionisme welig. Volgens Reuters werden sinds de uitbraak van covid19 al honderd nieuwe handelsbelemmeringen opgetuigd. Een zwalpend schip, soms wordt het zelfs de kapitein te veel.
De reactie van Donald Trump op het vertrek van Azevêdo? ‘De WTO is afschuwelijk’. De Amerikaanse president keert de instelling almaar meer de rug toe, maar, zo benadrukt Bart Kerremans, hoogleraar internationale handel aan de KULeuven ‘de Amerikaanse kritiek is niet nieuw. Ook George W. Bush en Barack Obama hadden al problemen met de WTO. De procedures duurden te lang én ze hadden kritiek op de uitkomst.
De eerste kandidaten hebben zich intussen gemeld. Altijd gevaarlijk voor een internationale topbenoeming. De Afrikaanse landen vinden dat zij aan de beurt zijn. Ook enkele Europese namen vallen. Voor Kerremans was het veelbetekenend dat Azevêdo, in tegenstelling tot zijn voorgangers, een diplomaat en geen oudminister of gewezen Europees commissaris was. ‘Dat gaf al aan dat het niet goed ging met de WTO’. Afwachten of dat opnieuw het geval zal zijn. De zoektocht wordt moeilijk. De woordvoerder van de WTO, Keith Rockwell, zei enkele dagen geleden zelf dat het om ‘een van de moeilijkste en veeleisendste banen gaat’ met ‘afschrikwekkende dossiers’ op de plank. Veel eer lijkt er niet te rapen.
Uitstellen tot na de Amerikaanse verkiezingen heeft volgens Kerremans weinig zin. ‘Dat is gokken in het kwadraat. Trump kan winnen.’ Het is ook uitkijken of China zelf een kandidaat naar voren schuift. En hoe spelen de VS het spel? Nog een obstakel: het normale verloop van onderhandelingen tussen landen in de internationale coulissen is op dit moment uitgesloten. Of de WTO voor de sollicitatiegesprekken overschakelt op Zoom of Teams willen we in het midden laten. Maar dat het een uitzonderlijke selectie wordt, is duidelijk.
De Wereldhandelsorganisatie zit in een existentiële crisis