‘Kadyrov besmet met corona’
De Tsjetsjeense autoriteiten miskenden het coronavirus, de autoritaire president Ramzan Kadyrov weigerde zich aan te passen. Maar volgens Russische media ligt de Poetinvertrouweling nu zelf ziek te bed.
De contouren van de imposante Hamzatmoskee tekenen zich scherp af tegen de rosse avondlucht. Via de luidsprekers klinken de gebeden van de imam. De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, zelf niet in beeld, legt de beelden en geluiden vast op zijn telefoon en loopt kalm in de richting van de moskee. Onderwijl feliciteert hij alle Tsjetsjenen met het Suikerfeest.
‘Het was geen eenvoudige tijd voor ons vanwege de pandemie. Veel mensen waren bang en dat is begrijpelijk’, spreekt Kadyrov. Maar, zegt hij, ‘in Tsjetsjenië zijn er minder mensen overleden dan vorig jaar, en in die vier maanden zijn er meer kinderen geboren.’
Kadyrov publiceerde de video op sociale media, maar er is gerede twijfel of hij zelf wel de auteur is van de beelden, gemaakt buiten zijn luxueuze paleis in het centrum van de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Volgens diverse Russische media is Kadyrov vorige week met een coronabesmetting
Moskou.
Het persbureau Interfax meldde vrijdag ‘uit betrouwbare bron’ te hebben vernomen dat Kadyrov daar nog altijd in behandeling is. De Russische website Baza zegt te weten dat Kadyrov goed reageert op de behandeling en ‘zelfs al heeft gelopen’. De Tsjetsjeense autoriteiten, bij monde van parlementsvoorzitter Magomed Daoedov, doen de berichten af als fabels en bezweren dat, in weerwil van alle ‘roddels’, Kadyrov kerngezond is.
Ramzan Kadyrov (43) regeert de overwegend door moslims bewoonde Russische deelrepubliek in de Noordelijke Kaukasus al sinds 2007 met ijzeren hand. Hij is de zoon van de voormalige moefti en latere president van Tsjetsjenië Achmad Kadyrov, die in 2004 bij een bomaanslag in Grozny om het leven kwam. De oudere Kadyrov steunde in de jaren 90 de Tsjetsjeense rebellen overgebracht naar die onafhankelijkheid van Rusland nastreefden, maar koos later de kant van Moskou.
Sinds hij de teugels overnam, profileerde zoon Ramzan zich als steun en toeverlaat van de Russische president Poetin, die hem carte blanche en miljarden roebels gaf om de orde in de door twee oorlogen goeddeels verwoeste republiek te herstellen – desnoods met harde hand. Grozny en andere steden herrezen letterlijk uit de as. In Tsjetsjenië verschenen wolkenkrabbers en enkele van de grootste moskeeën in Europa.
Hoofdarts ontslagen
Maar tegelijkertijd werd iedere vorm van oppositie en kritiek in de kiem gesmoord. Tijdens Kadyrovs bewind zijn diverse mensenrechtenactivisten vermoord, verdwenen, mishandeld of onder valse voorwendselen gevangengezet. In 2017 berichtte de krant Novaja Gazeta over de marteling en moord van tientallen leden of vermeende leden van de lgbtgemeenschap. De mensenrechtenorganisatie Memorial, die de ontwikkelingen in de republiek al tientallen jaren nauwlettend volgt, spreekt van een ‘totalitair regime’ in Tsjetsjenië.
De manier waarop de autoriteiten zijn omgesprongen met de coronaepidemie past in dat beeld. Wie klaagt over een tekort aan mondkapjes of beschermende kleding in de ziekenhuizen, kan rekenen op problemen. Vorige week verklaarden enkele verpleegsters en artsen uit een ziekenhuis in de stad Goedermes op televisie dat hun eerder via sociale media verspreide klachten ongegrond waren. Het is in Tsjetsjenië een gangbare praktijk dat critici onder druk worden gezet om hun woorden terug te nemen. De hoofdarts van het ziekenhuis is inmiddels ontslagen. Veel personeelsleden zouden er besmet zijn met het coronavirus.
Terroristen
Aanvankelijk deden de Tsjetsjeense autoriteiten vooral alsof het probleem niet bestond en de Tsjetsjeense aanpak veruit de beste was. Ramzan Kadyrov paste zijn werkschema of zijn gedrag op geen enkele wijze aan. Tegelijkertijd vergeleek hij met corona besmette mensen die geen quarantaine in acht nemen met terroristen. ‘Een terrorist kan enkele mensen doden, maar iemand die besmet is kan tienduizenden mensen doden.’
Het aantal geïnfecteerden in de republiek bleef aanvankelijk opvallend laag, maar schoot in april omhoog, waarschijnlijk doordat veel mensen besmet raakten tijdens een drukbezochte begrafenis van een coronaslachtoffer. Volgens de officiële cijfers zijn er nu ruim 1.100 bewezen besmettingen en zijn dertien mensen aan covid19 overleden. Maar net als in de buurrepubliek Dagestan liggen de werkelijke cijfers mogelijk veel hoger.
‘In Tsjetsjenië zijn er minder mensen overleden dan vorig jaar, en in die vier maanden zijn er meer kinderen geboren’
RAMZAN KADYROV In een videoboodschap