Borrell drukt lidstaten met neus op zwakte

‘Al te vaak slagen we er niet in het eens te worden omdat de lidstaten vasthouden aan nationale gezichtspunten in plaats van te begrijpen dat er een groter algemeen belang is.’ In een toespraak tot de Duitse ambassadeurs klaagt Josep Borrell, de ‘EUbuitenlandminister’, het gebrek aan compromisbereidheid tussen de 27 aan. Dat verzwakt de EU op wat mogelijk een kantelpunt is in de geschiedenis: ‘Covid19 moeten we zien als de grote versneller van de geschiedenis. Analisten praten al lang over het einde van een systeem onder leiding van de VS en de komst van de eeuw van Azië. Dit gebeurt nu volop voor onze ogen. Als de 21ste eeuw de eeuw van Azië blijkt te zijn, zullen we op de pandemie terugkijken als het keerpunt van dit proces.’

VS en China

Volgens de ervaren Borrell is dit de eerste grote crisis in decennia waarbij de VS niet het voortouw nemen: ‘Misschien interesseert het hen niet, maar we zien overal toenemende rivaliteit, vooral tussen de VS en China. De druk om een kant te kiezen, neemt toe.’ De EU moet de eigen belangen nastreven en voorkomen dat ze geïnstrumentaliseerd wordt door een van beide.

Maar daar loopt het mis, aldus Borrell. ‘We moeten Europa samenbrengen. Maar het is moeilijk omdat er in veel dossiers grote verschilpunten zijn tussen de lidstaten. Ik wist het voor ik deze functie opnam, maar ervaarde het de jongste zes maanden direct.’ Of het nu over Libië gaat of over een antwoord op de annexatieplannen van Israël, eenheid onder de 27 bleek onmogelijk. ‘We missen een gemeenschappelijke strategische cultuur. En de bereidheid om compromissen te sluiten is kleiner dan zou moeten.’ En nog: ‘Er lijkt minder en minder onderling vertrouwen en eensgezindheid te zijn onder de 27, net nu we daar het meest nood aan hebben.’ Borrell stelt zijn hoop op Duitsland, dat in de tweede jaarhelft tijdelijk EUvoorzitter wordt.