Online leven is schadelijker dan coronavirus
Over de naderende examens, de hoge werkdruk of het mentale welzijn van de student is al veel inkt gevloeid. Ik wil het hebben over een andere stille ramp die zich in het onderwijs voltrekt. Het online leven heeft het echte leven overgenomen en de absolute dupe daarvan is de stude rende jeugd: niet alleen de lessen, maar ook de vriendschappen zijn online, cafés, concerten, tentoonstellingen, alles on line. De goednieuwsshow op sociale media is aanweziger en opdringeriger dan ooit.
Niets van dit alles is echt, nog minder van dit alles is gezond. Een concert op Youtube is geen concert. Een café is bruin en niet felblauw. Een schilderij is gemaakt met verf, niet met pixels. Ge sprekken met een scherm zijn geen ge sprekken. Online lessen zijn geen lessen.
Corona wordt wel eens een onzicht bare vijand genoemd. Maar wij hebben er een tweede onzichtbare vijand bij gekregen: het online leven dat geen leven is. Het verschil tussen deze twee onzichtbare vijanden is dit: de ene is wereldberoemd en komt elke avond op televisie, de andere wordt doodgezwe gen, erger nog, als een redder in nood toegejuicht, als een wolf in peignoir in onze huiskamers binnengelaten.
We moeten stoppen met het naïeve geloof in de almacht van technologie. Stoppen met het vrolijk toejuichen van virtuele materie, online lessen, spreken de powerpoints. Stoppen met asociaal gedrag te promoten als een revolutionai re oplossing.
Oproep tot lef
Zes uur per dag (of meer) voor een scherm zitten, is niet wat een twintigja rige hoort te doen. Zes uur per dag voor een scherm zitten, geeft een effect als uit een cinemazaal stappen: natuurlijk licht voelt buitenaards, je benen zijn zwaar, je ogen moe. Zes uur per dag voor een scherm zitten, is ongezond.
Ik heb maar één vraag aan wie ons onderwijs bestiert: dat jullie er alles aan doen om in september de deuren weer te openen. Durf vervelende vragen en eisen te stellen aan politici en virologen: zij weten veel, niet alles. Durf na te denken over hoe jullie duizenden jongeren gaan redden van hernia’s, oogafwijkingen en internetverslavingen. Over hoe jullie ons echt kunnen benaderen, laten samenkomen, leren, leven. Niet over welke toffe programma’s we nog kunnen gebruiken om een les te krijgen die geen les is. Niet over hoeveel filmpjes, vragenlijsten en mails we nog kunnen gebruiken om ons mentaal welzijn boven het vriespunt te
houden. Denk na over hoe jullie de offline deuren weer kunnen openen, niet over hoe jullie online muren kunnen bouwen.
Het voornaamste dat studenten dit jaar bijgeleerd hebben, is hoe je bang moet zijn en niemand mag vertrouwen. Hoe je braaf moet zijn en het advies van wetenschappers blindelings moet vertrouwen. Ongehoorzaamheid, misschien de leukste hobby van een doorsnee twintigjarige, is ver verleden tijd. Dit is een oproep tot ongehoorzaamheid, dit is een oproep tot lef. Het internet is voor ons veel schadelijker dan het coronavirus. Wij zijn mensen, geen machines. Wij zijn jongeren, geen risicogroep.
Er wordt volop getimmerd aan het volgende academiejaar. Ik hoop een verschil te zien, in de juiste richting. Want nog eens zoveel uren per dag, zoveel weken op rij voor een scherm zitten, dat slik ik niet meer. En ik denk, met mij vele anderen.