Wees beducht voor de middellange termijn

De Europese Centrale Bank (ECB) publiceerde gisteren haar eerste financial stability report sinds het losbarsten van de coronacrisis. De talrijke risico’s die de ECB in dat rapport opsomt, staan in schril contrast met het feestje dat beleggers gisteren op de beurs hielden. Alleen al in de eigen Bel20 ging het aandeel van bankverzekeraar KBC 12,7 procent hoger en deed verzekeraar Ageas er 8,17 procent bij. Voor ING zat er een klim van bijna 7 procent in. Het zijn koersstijgingen die passen bij het einde van het coronagevaar.

Niet toevallig waren financiële aandelen bij de grootste slachtoffers van de coronacrisis. Ze staan in de vuurlinie: banken vanwege mogelijke verliezen op (bedrijfs)kredieten en dalende renteinkomsten, verzekeraars omdat ze hun beleggingsportefeuille flink in waarde zien dalen en ze belangrijke posities hebben in tamelijk risicovolle bedrijfsobligaties waarvan er vele riskeren afgewaardeerd te worden tot rommelstatus. Die pijn komt bovenop die van de lage rente.

Bovendien sloeg het coronavirus toe op een ogenblik dat de risico’s in de financiële markten al hoog waren. Er was sprake van opgeblazen prijzen van onder meer obligaties, aandelen en vastgoed, ondanks het feit dat de economische groei al laag en kwetsbaar was. In die zin is het eerder opmerkelijk dat het financiële systeem de grote schok tot nu toe goed doorstaan heeft. Het is allerminst zeker dat dit zo zal blijven. De koersstijgingen van gisteren lijken dan ook kortetermijnreacties.

De ECB ziet toegenomen risico’s op de middellange termijn. Macroeconomisch gaat het om een sterke terugval van de economische output in combinatie met een toename van de schulden. Banken kunnen op hun verzwakkende winstgevendheid reageren door voorzichtiger te worden met het verstrekken van kredieten. Dat kan een rem zetten op het economisch herstel.

De oplopende staatsschuld als gevolg van stijgende anticrisisuitgaven en dalende fiscale ontvangsten riskeert de kredietwaardigheid van zwakke eurolanden met een hoge staatsschuld aan te tasten. In 2011 was het wantrouwen tegen staatspapier van zwakke eurolanden de crisis teveel voor Dexia. De huidige coronaschokken komen bij Dexia aan als vuistslagen in een volle maag. Alleen is dat voor het publiek niet zichtbaar, omdat de instelling niet langer beursgenoteerd is.

Doordat België de afgelopen jaren zijn financiën niet op orde heeft gesteld, heeft het minder middelen om de schokken voor zijn economie op te vangen. Dat vertaalt zich in een veel zwakkere ‘financiële bazooka’ om getroffen bedrijven te ondersteunen dan die in landen als Nederland en Duitsland. België hoopt dat de banken een deel van de schokken in de economie opvangen. Maar dat gaat in tegen het DNA van een bankier. De nasleep van de crisis dreigt daardoor in België langer te duren dan in sommige buurlanden, waardoor we nog wat verder afglijden richting club van zwakke landen.

Door de coronacrisis schuift België onvermijdelijk verder op richting club van zwakke landen

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.