Hoe vet kan de vis gebakken worden?
De omslag naar een andere staatsstructuur kan alleen via een grondwetswijziging.
Zonder herziening daarvan blijven de gemeenschappen, gewesten en provincies intact, net als de vele regeringen en parlementen. Ook aan de rol van de monarchie en het kiessysteem kan niet getornd worden zonder aan de grondwet te raken. Een federale kieskring of vormen van burgerparticipatie zijn voorlopig niet mogelijk, net als nieuwe formatieregels zoals nieuwe verkiezingen als een akkoord uitblijft of de deelstaten die de federale regering vormen. Om de grondwet te wijzigen, moeten de regering en een meerderheid van het parlement een lijst opmaken van te wijzigen artikels. Na verkiezingen kunnen de artikels pas herschreven worden met een tweederdemeerderheid.
Iets anders is de overdracht van bevoegdheden. Daarbij kan erg veel via bijzondere wetten, die een tweederdemeerderheid in het federaal parlement en een meerderheid in elke taalgroep vereisen: van mobiliteit over energie tot fiscaliteit, maar ook de sociale zekerheid. Bevoegdheden die in de grondwet aan het federale niveau zijn toegewezen, zoals justitie, liggen moeilijker. Maar daarvan kunnen wel minstens onderdelen afgesplitst worden, wat eerder al gebeurde. Ook de volledige splitsing van de politie ligt moeilijker.
Met een gewone meerderheid is er veel minder mogelijk om de staat te hervormen. Wel realiseerbaar zijn wijzigingen van de kieskringen of samenvallende verkiezingen vermijden. En dus ook voorlopige defederaliseringen zijn mogelijk. (mv)