Stinkende potjes in grote Franse keukens gaan open
Jonge Franse chefs komen naar buiten met verhalen over seksuele intimidatie en misbruik. ‘Chef-koks hebben soms het aura van halve heiligen.’
Goed drie jaar na het losbreken van #MeToo, blijven er stinkende potjes opengaan. Nu pruttelt er ook eentje in de Franse gastronomische wereld. Want ook achter het fornuis zijn seksuele intimidatie, discriminatie en geweld goed ingeburgerd. Dat is tenminste wat de tientallen getuigenissen van Franse vrouwelijke chefs op het Instagram-account ‘Je dis non chef !’ doen uitschijnen.
‘Buig niet zo voorover of ik geef je negen maanden.’ ‘Ik kom elke ochtend naar het werk om naar je borsten te staren.’ ‘Ik neem geen vrouwen in dienst, ze zijn zwakker dan mannen.’ ‘Als jij je achterwerk kuist zoals die pan, wil ik je niet neuken.’ Het zijn maar een paar van de uitspraken die de jonge chefs te horen krijgen van hun chef-koks.
Aangebrande moppen ‘Zelfs als je niet aangeraakt wordt, kunnen die aangebrande moppen al je werklust wegnemen’, betreurt Alexia Duchêne, een jonge chef die bekend werd door haar deelname aan het kookprogramma Top Chef. Veel van haar collega’s hingen daarom hun koksschort al aan de haak.
Vorig jaar vertelde ze in een interview over haar ervaringen als jonge stagiaire. Ze kreeg midden in de nacht ongepaste sms’jes en werd te pas en te onpas op de billen geslagen. Ze was toen pas 15. Erover praten is het enige wat kan helpen, zegt ze. ‘In het culinaire wereldje worden de gevestigde waarden niet gestraft, in tegenstelling tot Harvey Weinstein. Maar op een dag zullen die grote chefs vallen. Mensen zullen niet meer naar hun restaurant willen, omdat ze zich als klootzakken gedragen. Dan hebben we echt gewonnen.’
Bang om namen te noemen Al sinds 2014 publiceert de culinaire website Atabula getuigenissen over seksisme in de grote Franse keukens, zonder dat er veel beweegt. ‘In de culinaire wereld heerst een klimaat van onschendbaarheid. Chef-koks hebben soms het aura van halve heiligen. Voeg daar nog aan toe dat de gastronomie in Frankrijk werd uitgevonden en een onschatbare toeristische aantrekkingskracht heeft, en je krijgt een sfeertje waarin alles gepermitteerd lijkt’, vertelt journaliste Nora Bouazzouni, die in haar essay Faiminisme schrijft over de plaats van de vrouw in het mannelijke wereldje van de gastronomie.
Volgens Atabula zijn verschillende journalisten achter de schermen druk bezig met het verzamelen van informatie. Er circuleren namen van befaamde Franse (sterren)chefs, die zowel verbaal als fysiek geregeld over de schreef gaan. Het zijn geruchten, want journalisten zijn extreem voorzichtig, volgens Bouazzouni. ‘De slachtoffers zijn vaak bang om namen te noemen. Zonder fysiek bewijsmateriaal of getuigen sta je nergens. Je mag je ook verwachten aan klachten voor eerroof.’ Een Franse sterrenchef aanklagen voor seksueel grensoverschrijdend gedrag is een slag in het gezicht van het land van Bocuse, Ducasse en Carême.
‘Zacht zijn is zwak’
Die omerta werd onlangs gebroken, toen culinair journaliste Julie Mathieu in een Instagrampost onthulde dat een bekende Parijse chef door verschillende vrouwen wordt beschuldigd van pesterijen en seksueel geweld. Sindsdien stromen de getuigenissen op sociale media binnen.
‘Het is een harde wereld’, vertelt Laëtitia Visse, een jonge chef uit Marseille. ‘Een chef die zelf met verbaal of fysiek geweld groot is geworden, vindt dat normaal. Het wordt je ingepeperd dat zacht zijn hetzelfde is als zwak zijn. De culinaire wereld loopt een beetje achter en heeft nog wat tijd nodig om dat diepgewortelde probleem eruit te krijgen, vrees ik.’
‘Het is een harde wereld. Een chef die zelf met verbaal of fysiek geweld groot is geworden, vindt dat normaal' Laëtitia Visse Jonge chef