‘Ons vakantiehuis ligt leeg in de zon aan de zee. Dat doet pijn’
‘Machteloosheid en kwaadheid zijn een moeilijke combinatie voor een ouder’, zucht Elien Dujardin. De vrouw uit Outrijve stuurde een vraag tot rechtzetting op het artikel dat op de website van De Standaard verscheen: ‘Leerlingen buitengewoon onderwijs zijn vijf uur onderweg naar school’. Haar zoon zit altijd vijf uur op de bus, zegt ze, maar sinds 1 september is dat zes uur geworden. ‘Op de eerste schooldag stapte hij ’s ochtends om 6.50 uur op de bus. ’s Avonds kwam hij om 19.40 uur thuis. De terugweg duurde maar liefst drie uur en veertig minuten.’ Een nieuwe dienstregeling werkte volgens code oranje, terwijl de scholen gestart zijn met code geel. Op de bus mochten de bubbels dus niet gemengd worden, wat langere ritten veroorzaakte.
Dujardin is de wanhoop nabij. Haar zoon is 18 jaar en heeft spastische diplegie –hij zit in een rolstoel – en CVI (cerebrale visuele stoornis). Ze noemt de situatie schandalig en mensonwaardig. ‘Ik heb hem gisteren thuishouden, wachtend op een oplossing.’
Honderden ouders uitten de voorbije dagen hun ongenoegen over het – gratis – busvervoer in het buitengewoon onderwijs. Minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) werkt aan een oplossing. ‘De opsplitsing in bubbels wordt teruggeschroefd, minstens zolang code geel voor de scholen geldt’, klinkt het bij het kabinet. Vanaf maandag zal De Lijn een nieuwe planning gefaseerd laten ingaan. Uiterlijk eind volgende week moet er een nieuwe regeling zijn.
Structuur weggeveegd
Maar de ouders zijn kritisch. Het probleem is immers niet nieuw. Vijf uur op de bus van en naar school kwam vroeger ook al te vaak voor. En twee veranderingen in evenveel weken tijd, schept helemaal een probleem. ‘De structuur van die bus is zo belangrijk voor de kinderen’, zegt Tamara Stojakovic. Haar zoontje van 8 jaar heeft een zware autismespectrumstoornis. ‘We hebben opnieuw de pictogrammen bovengehaald. Een bus plots vroeger komt, te laat is of een ander nummer heeft, veegt alle structuur weg.’
‘Ook voor de ouders is het hels’, zegt Ulrike Constant. Haar dochter, Mandy, wordt om 6.20 uur opgehaald. Vorig schooljaar was
Kurt Bisschop dat om 7.35 uur. ‘We staan nu om 5.20 uur op, want door haar autismespectrumstoornis moeten we een nauwgezette routine volgen.’
Ingrid Henckens, directeur van De Tjalk in Antwerpen, een busoschool voor kinderen met een motorische beperking, is er zelf het hart van in. ‘De laatste bus kwam gisteren om 10.30 uur aan de school toe. De eerste kinderen zaten al om 7 uur op die bus. Verschillende jongeren hadden in hun broek geplast, dat zijn verschrikkelijke toestanden’, zegt ze. Ook de terugrit verliep moeizaam. ‘De bussen vertrekken hier ’s woensdags om 12 uur. Om 16.15 uur was de laatste thuis. Dan breekt je hart. Die kinderen hebben niet gegeten. Ze zijn niet alleen uitgehongerd, ze zijn volledig in de war.’
Persoonlijke drama’s
Dat minister Peeters aan een oplossing werkt, is slechts een pleister op de wonde. ‘Corona zet de problematiek rond het busvervoer op scherp, maar het is een structureel probleem’, benadrukt Bernard Billiet, de coördinerend directeur van de Brugse Impact scholengroep (GO!).
‘Het is elk jaar dezelfde miserie’, zegt ook Elien Dujardin. ‘Deze lijdensweg duurt al 15 jaar.’ Dujardin heeft absoluut geen perspectief voor haar 18-jarige zoon. Hij moet tot zijn 21ste wachten op een perdie soonsvolgend budget. Tot dan is er geen redelijke of betaalbare oplossing in zicht. ‘Hij is mentaal capabel om hoger onderwijs te volgen, maar dat lijkt niet realiseerbaar. Nu doet hij zijn zesde middelbaar opnieuw, ook al had hij 80 procent.’ ‘Voor veel ouders was dit echt de druppel’, zegt Kurt Bisschop, directeur van De Torretjes in Torhout. De lockdown in maart creëerde in het buitengewoon onderwijs persoonlijke drama’s. Leerlingen met een grote zorgbehoefte moesten wekenlang thuisblijven. Moeilijke thuissituaties werden nog moeilijker. ‘Onze jongeren hebben geen zes, maar negen maanden achterstand opgelopen’, zegt Billiet.
Ook sociaalemotioneel is de impact onmiskenbaar. ‘Vechtpartijen thuis, moeders die het niet meer zien zitten … Een kind met zware noden opvangen als er financiële problemen zijn, verbetert de sfeer niet. Op school kunnen we ze tenminste voor die problemen afschermen’, zegt Bisschop.
Klaas Maenhout
‘Voor veel ouders was de wijziging van het busschema de druppel’ Directeur De Torretjes
‘De kinderen spreken elkaar ook aan als ze de handen niet ontsmetten. Ze zijn er vrij snel mee weg – misschien zelfs sneller dan volwassenen.’
Saaie vakantie
De twee leerlingen die aanvankelijk afwezig waren, zijn ondertussen boven water komen drijven. ‘Eén iemand wachtte nog het resultaat van een covid-test af na een reis naar Turkije, de andere had een buikgriepje.’
Na enkele dagen komen de tongen van de leerlingen ook wat losser. ‘Ik merk dat ze vlugger iets gaan vertellen. Het is ook al duidelijk dat het een groep is die zorg draagt voor elkaar.’
Wat Verstuyven vooral opviel: ‘De meesten hebben een saaie vakantie gehad, zeggen ze zelf. De meerderheid ging niet op reis. De leerlingen – overwegend jongens – hebben vooral gegamed of filmpjes op Youtube gekeken.’
Klaas Maenhout