Een flinke scheut Joppiesaus
Kinderen. Werkt altijd op televisie. Toch als ze negen zijn en zo schattig dat je ze zou doodknuffelen. Of doodknijpen, afhankelijk van je tolerantiedrempel voor kinderen.
De kinderen in de eerste aflevering van Opvoeden doe je zo waren zo schattig dat het verdacht werd. Ze waren zelfs bijna zo schattig als de presentator van het programma, de volledig uit donsveertjes opgetrokken Pedro Elias. Waar vind je in godsnaam een kind dat op de vraag ‘hoe kun je een dier opeten zonder het eerst te doden?’ antwoordt: ‘Van een walvis of een orka kun je kleine stukjes bijten zonder dat ze het merken. Je moet er natuurlijk niet eerst Joppiesaus op doen en met mes en vork eten.’ Zeg nu zelf.
Elias kan goed overweg met kinderen, in die zin is hij de geknipte gastheer voor dit programma. Hij kan ze op hun gemak stellen en met ze dollen zonder klef te worden. Hij jent ze een beetje, maar gedraagt zich als een gelijke, niet als een plezante nonkel.
Wat nog niet betekent dat dit een goed programma is. Daarvoor valt het concept net iets te mager uit. In elke aflevering krijgen twee kinderen nieuwe ouders toegewezen, in de vorm van twee bekende Vlamingen. Gisteren waren dat Jonas Geirnaert en Wendy Van Wanten voor het ene kind, en Nora Gharib en Gert Verhulst voor het andere. Het nieuwe dochtertje van Verhulst wist niet wie haar papa was, en ze had het niet zo voor K3. Verhulst had het duidelijk ook niet zo voor zijn nieuwe dochtertje, de kindervriend, hij zat weer overwegend zijn ongeïnteresseerde zelf te wezen.
Maar wat de bedoeling van het programma was, wilde u weten. We hebben er het raden naar. Over opvoeden kwamen we weinig te weten, over voorbehoedmiddelen des te meer. De kindjes moesten onder meer proberen een vrouwencondoom en een pessarium op een foto te herkennen, op basis van de beschrijving door hun BV-ouders. Het leek wel een reprise van een fotoronde die Herman De Croo ooit moest ondergaan in De slimste mens. Maar is het niet wat makkelijk scoren, kinderen van negen over seks laten praten in het bijzijn van Wendy Van Wanten? Het was bij momenten gênant ongrappig, en we verdenken Jonas Geirnaert ervan dat ook te denken, afgaande op zijn onwennige blik. Die hem overigens schattig staat.
Elias kwam soms vinnig uit de hoek, onder meer toen het over zakgeld ging. ‘Geef jij je kinderen zakgeld, Gert?’ vroeg hij aan Verhulst, ‘of gewoon een zak geld?’ Voor het overige waren de enige leuke momenten de vooraf opgenomen gesprekjes die Elias met de kinderen had, in een vergaderzaaltje. Daar kwam onder meer de walvis-joppiesausquote uit. Een leuk rubriekje voor pakweg Iedereen beroemd, maar geen volwaardig programma. Dat zouden ze bij Woestijnvis toch ook moeten weten.
Is het niet wat makkelijk scoren, kinderen van negen over seks laten praten in het bijzijn van Wendy Van Wanten?
Toen werden Kagames voormalige medewerker Théoneste Lizinde en zakenman Augustin Bugirimfura ontvoerd. Hun lichamen werden twee dagen later gevonden in een buitenwijk in de Keniaanse hoofdstad Nairobi.
Beschoten in de file
Seth Sendashonga, voormalig premier onder Kagame, had toen in Nairobi al een aanslag overleefd en zou in 1998 alsnog overlijden, evenals zijn chauffeur, nadat zijn auto in de file was beschoten. Rwanda weigerde een op de ambassade gestationeerde diplomaat uit te leveren die volgens de Keniaanse justitie betrokken was bij de moord.
De opvallendste moord was in Zuid-Afrika in 2014. Slachtoffer was de flamboyante Patrick Karegeya. Hij was lang een zeer naaste medewerker van Kagame, stond aan het hoofd van de geheime dienst in Rwanda en leidde de invasie van Congo eind vorige eeuw. De camera’s van het hotel waar Karegeya werd gewurgd registreerden zijn moordenaars. Toen ze in verband werden gebracht met medewerkers van Kagame, weigerde Rwanda mee te werken met de Zuid-Afrikaanse politie.
Karegeya werkte samen met de voormalige Rwandese legerleider Kayumba Nyamwasa die eveneens in ballingschap leefde in Zuid-Afrika en op wie in 2010 een mislukte aanslag was gepleegd. Samen richtten ze de gewapende oppositiegroep het Rwandese Nationale Congres op, die vanuit Oost-Congo aanvallen heeft uitgevoerd in Rwanda.
Leden van de Rwandese veiligheidsdienst opereren onder meer in België, Engeland,
Zweden en ook vermoedelijk Nederland. Ze bespioneerden in Zweden gevluchte Rwandese journalisten, in het Verenigd Koninkrijk hielden ze leden van het RNC in de gaten. In 2014 waarschuwde de Belgische geheime dienst voormalige premier en dissident Faustin Twagiramungu dat diens leven werd bedreigd door Rwandese spionnen. Hij kreeg extra politiebeveiliging.
Ook Nederland herbergt opposanten van Kagame. Een van hen was Victoire Ingabire. Zij keerde terug naar Rwanda en werd daar in 2013 veroordeeld tot vijftien jaar cel, mede op basis van bewijsmateriaal geleverd door de Nederlandse justitie. In 2018 kwam ze vervroegd vrij.
Het is opvallend hoe Kagame steeds weer ontsnapt aan diplomatieke reprimandes voor het optreden van zijn geheime dienst in het buitenland. Alleen Zuid-Afrika reageerde woedend na de moord op Karegeya, waarna de diplomatieke relaties verzuurden. Maar in het Westen krijgt Rwanda vanwege zijn traumatische geschiedenis doorgaans een andere behandeling dan andere landen; om die reden is het wel ‘het Israël van Afrika’ genoemd.
Steeds weer hamert Kagame erop dat het Westen medeverantwoordelijkheid draagt voor de genocide, omdat het niet ingreep. Of het nu gaat over moord op dissidenten in het buitenland of de twee Rwandese invasies eind jaren negentig in Congo, Kagame wijst elke kritiek af.
Alleen buurland Oeganda is Kagames intriges inmiddels beu. Dat is opvallend, want hij dankt zijn positie in belangrijke mate aan president Yoweri Museveni, met wie hij samen vocht in de bevrijdingsoorlog van 1983 tot 1986 in Oeganda, waarna in 1990 de invasie van Rwanda door Kagames troepen begon. Kagame en Museveni leven nu op voet van oorlog. Volgens Museveni zijn overheidsinstellingen van Oeganda, zoals de politie, geïnfiltreerd door Kagames geheim agenten, die dissidente Rwandezen ontvoeren.
Stabiele politiestaat
Rwanda heeft Afrika niets te leren als het om democratie gaat. Toch wint Kagame steeds ruimschoots de verkiezingen, en toch wordt op het continent doorgaans lovend over hem gesproken. Zeker, Kagame zette een politiestaat op, maar hij bracht ook grote economische vooruitgang en stabiliteit. Bij de coronacrisis dwong Rwanda meteen met harde hand een lockdown af en beperkte zo het aantal besmettingen.
Kagame heeft voor de een het aanzien van de redder van Rwanda en voor de ander dat van de meedogenloze heerser die zonder terug te deinzen tegenstanders elimineert. De arrestatie van Paul Rusesabagina confronteert donorlanden als Nederland opnieuw met dit dilemma.
Koert Lindijer
Het Westen gunt Rwanda vanwege zijn traumatische geschiedenis doorgaans een andere behandeling dan andere landen; om die reden is het wel ‘het Israël van Afrika’ genoemd