Selfmademan en behoeder van de Britse kroon
Het einde van het British Empire was al afgekondigd, maar toch prijkt een Brit op kop van de stand. Wie is die onopvallende drager van de gele trui?
Ook bij de tweede aankomst op hoogte heeft de Tour met het oog op de eindzege nog geen grote geheimen prijsgegeven. Naar het oordeel van de klassementsrenners lag het zwaartepunt van de Mont Aigoual te ver van de finish en is het traject van deze editie met zoveel cols bezaaid dat doseren het ordewoord is. Na zes ritten staan nog 22 renners binnen de minuut, met helemaal bovenaan nog steeds Adam Yates.
Dat er dit jaar een Brit het geel zou dragen, hadden er maar weinigen voorspeld. Ook al was GrootBrittannië nauwelijks twee jaar geleden nog het eerste land dat met drie verschillende renners in één seizoen de drie grote ronden won. En ook al hadden de gulzige eilandbewoners van 2012 tot 2018 garant gestaan voor 89 gele truien in de Tour, met dank aan Chris Froome (59 keer), Geraint Thomas (15), Bradley Wiggins (14) en sprinter Mark Cavendish (1).
Wiggins beëindigde in 2016 zijn carrière, de drie anderen haalden dit jaar de selectie niet. Zo verschenen zaterdag in Nice slechts vier Britten aan de start. Op het hoogtepunt van de Britse hegemonie, in 2015, waren ze nog met tien. Veelbetekenend ook: het vlaggenschip van de Britse vloot, Ineos, nam in zijn kern slechts één grenadier van het thuisland op, de Welshe helper Luke Rowe.
Adam Yates, kopman van het Australische Mitchelton-Scott, heeft de verdienste dat hij op dag twee durfde mee te springen met Julian Alaphilippe. Zo nestelde hij zich op de voorposten van het klassement, maar het geel dankt hij aan een gelukje: de tijdstraf die de Fransman kreeg opgelegd voor een onreglementaire bevoorrading.
Spelingen van het lot
Dit soort toevalligheden vormt stilaan een rode draad in de carrière van de 28-jarige Engelsman. Spelingen van het lot die al begonnen in 2015, toen hij een week na zijn Tourdebuut zijn eerste grote profzege behaalde, de Clásica San Sebastián. Die dag wist Yates optimaal te profiteren van een val van de ontsnapte Greg Van Avermaet, aangereden door een motor.
Bij zijn tweede beurt in de Tour, het jaar nadien, was Yates in de eerste Pyreneeënrit uit de favorietengroep weggereden, toen de boog van de laatste kilometer in elkaar zakte en Yates er tegenaan botste. De jury besloot dan maar de tijdsverschillen opgemeten op drie kilometer van de finish te hanteren. Yates veroverde zo zijn eerste leiderstricot in de Tour, de witte trui voor beste jongere, ten nadele van – ook toen al – Julian Alaphilippe. De Fransman was nochtans al op het podium gehuldigd.
Met vier hechtingen in de kin – een van de weinige zichtbare verschillen met zijn twee-eiige tweelingbroer Simon – zou Adam nog geen week later het wit ruilen voor geel. Althans voor even, als leider van het classement provisoire. Het was de rit naar de Mont Ventoux, beroemd vanwege het incident met de motorfiets en Chris Froome die zonder fiets zijn weg al lopend voortzette. Na rijp beraad van de jury werd het klassement uiteindelijk herzien en bleef het geel om de schouders van de Britse Keniaan.
Eigenzinnig pad
Misschien is het leven van Adam Yates al van bij de geboorte door een toevalligheid bepaald: het feit dat zijn wieg in Bury stond, een stad in het Engelse graafschap Greater Manchester. Yates was nog een baby toen in het naburige Manchester de olympische velodroom de deuren opende en de Britse wielerfederatie er onderdak kreeg. Jarenlang zou dat de enige olympische wielerbaan van het land zijn.
Adam en Simon waren negen toen papa John, een wielertoerist, hen na een fietsongeval tijdens zijn revalidatie meenam naar de piste. Samen keken ze er naar de wekelijkse trainingen van zijn clubgenoten. Het is daar dat de tweeling de wielermicrobe te pakken kreeg, de kiem van een opleiding op de piste was gelegd.
Terwijl Simon op zijn achttiende door de olympische academie van de Britse wielerbond werd opgepikt, moest Adam zijn eigen weg zoeken. Hij schoolde zich om tot wegrenner en begreep al snel dat hij zijn weinig bergachtige thuisland moest verlaten, wilde hij zijn klimtalent aan de wereld laten zien. In zijn eentje trok hij naar het land van de Tour, waar hij in Franse ploegen de beloftecategorie zou doorlopen. Dankbaar maakte hij daarbij gebruik van het Dave Rayner Fund, een beurs genoemd naar een in 1994 jong overleden profcoureur, bedoeld om jonge Engelse renners de sprong naar het vasteland te helpen maken.
Na een tweede plaats in de Ronde van de Toekomst, de Tour voor jongeren, volgde de beloning voor zoveel eigenzinnigheid en doorzettingsvermogen in 2014: een profcontract, samen met broer Simon, bij Orica-GreenEDGE, de voorloper van zijn huidige ploeg.
Klassementsambities
Adam Yates was in 2016 vierde en beste jongere in de Tour. Een resultaat dat hij in de grote ronden sindsdien nooit meer kon bevestigen, hoewel hij op een gegeven moment getipt werd als de opvolger van Froome. Yates behaalde nog wel ritzeges in kleine etappekoersen en stapelde de dichte ereplaatsen in datzelfde kleine rondewerk op. Pas begin dit jaar won hij zijn eerste rittenwedstrijd op WorldTour-niveau, alweer na een ingreep van de organisatie: de vanwege corona vroegtijdig stopgezette UAE Tour.
De vraag rijst hoelang Yates in deze Tour een (verontrustende) factor kan vormen in het steekspel tussen Team Jumbo-Visma en de Ineos Grenadiers. Vorig jaar werd hij door nogal wat insiders een podiumplaats in Parijs toegedicht, maar in Parijs zou hij pas stranden op de 29ste plek. In de laatste rechte lijn naar de Tour, de Dauphiné, was hij toen ziek geworden.
Tot veler verrassing verklaarde Yates voorafgaand aan de Tour 2020 dat hij voor het eerst in jaren een grote ronde zou rijden zonder klassementsambities. Samen met Esteban Chaves en Mikel Nieve ging hij voluit voor ritzeges. Mitchelton-Scott had vorig jaar vier dagsuccessen behaald, waarvan twee dankzij broer Simon.
Zeker is dat Yates zijn droom nog niet heeft opgegeven om ooit een grote ronde te winnen, naar het voorbeeld van broer Simon in de Vuelta 2018. In dat licht moet ook zijn transfer worden gezien naar de Ineos Grenadiers, de ploeg die gebouwd is op de fundamenten van de Manchester Velodrome. In de Britse stal hoopt hij met meer regelmaat te kunnen presteren in het grote rondewerk.
‘Het doel in deze Tour is nog altijd een etappe te winnen’, verklaarde de leider gisteren. ‘Dat is waarvoor we naar hier zijn gekomen, maar tegelijk geef je niet zomaar tijd weg als je aan de leiding staat. Ik denk dus dat we het voorlopig dag per dag zullen bekijken. Morgen is een sprintersrit en in het weekend komen er twee lastige ritten aan. Ik ken veel van die beklimmingen, ze zijn niet van de poes, maar we hebben een heel sterk team, niet alleen voor de vlakte, ook voor de bergetappes.’
De vraag rijst hoelang Adam Yates een factor kan blijven in het steekspel tussen Jumbo-Visma en Ineos Grenadiers
Voor het eerst in deze Tour reikte de vroege ontsnapping tot aan de finish. Greg Van Avermaet zat op de juiste trein, maar op de Col de la Lusette moest hij het hoofd buigen voor de Kazach Aleksej Loetsenko.
‘Het was een geschikte dag om iets te proberen’, sprak Greg Van Avermaet na afloop. ‘Het was een van de sterkste kopgroepen waar ik in de Tour ooit deel van uitmaakte, ik wist dus dat we kans maakten om voorop te blijven. Ik was in deze streek in het verleden op vakantie, ik kende de klim een beetje en wist dat als ik het steilste stuk kon overleven, het vervolg me beter zou liggen. Maar Loetsenko was super sterk, vooral op dat steile stuk. Ik vond daar mijn ritme niet meer en dan is het moeilijk om hem terug te pakken. Ik ben blij dat ik in de goede vlucht zat. Ik heb geen fouten gemaakt, de sterkste heeft gewonnen. Ik ben dus tevreden over mijn rit van vandaag.’
Van Avermaet, die Loetsenko moest laten rijden op zowat zeventien kilometer van de finish, zou uiteindelijk als derde de finish overschrijden, op ruim twee minuten van de winnaar.
In opspraak
De in Monaco residerende Kazachse kampioen Loetsenko is pas de tweede renner van zijn land die een
Tour-etappe weet te winnen, in navolging van viervoudig ritwinnaar Alexandre Vinokoerov. Die laatste is de omstreden manager van Astana, de ploeg waarvan Loetsenko sinds zijn profdebuut in 2013 de kleuren verdedigt. Vinokoerov was gisteren ook de regisseur achter de succesvolle tactiek.
Greg Van Avermaet
Net als vorig jaar is Loetsenko nog slechts de enige vertegenwoordiger van zijn land in dit Tour-peloton. Van het grote nationale opleidingsproject dat Astana ooit was, is niet veel meer overgebleven. Loetsenko, vorig jaar nog negentiende in de eindstand, begon de Tour met een dubbel doel: de Colombiaanse klassementstroef Miguel Ángel López ter hulp zijn en voor zichzelf ritwinst nastreven.
Voor Loetsenko is het zijn eerste overwinning van het seizoen, nadat hij begin dit jaar nog in opspraak kwam. De ex-wereldkampioen van bij de beloften werd toen samen met zijn ploegmaat Jakob Fuglsang in Scandinavische media gelinkt aan Michele Ferrari, de beruchte dopingarts op wie onder anderen Lance Armstrong tijdens zijn carrière een beroep deed. De journalisten in kwestie hadden inzage gekregen in een rapport opgesteld in opdracht van het onafhankelijke antidopingagentschap CADF. Volgens dat rapport zou Loetsenko aanwezig zijn geweest op ten minste één ontmoeting tussen Fuglsang en Ferrari in Monaco.
Loetsenko noch Fuglsang werd uiteindelijk vervolgd. Na een evaluatie van alle elementen vond het CADF het niet nodig een verzoek in te dienen bij de UCI om een disciplinaire procedure te openen.
‘Ik heb geen fouten gemaakt, de sterkste heeft gewonnen. Ik ben dus tevreden over mijn rit van vandaag'