Joren Vermeersch
Nieuwe columnist: historicus en N-VA-ideoloog
Nu de ziekenhuizen alsmaar leger lopen, worden stap voor stap de meest verregaande van de corona-maatregelen teruggeschroefd. Zo mogen meisjes al opnieuw met een vriendin op koopjesjacht. We mogen zelfs al opnieuw uitwaaien op de zeedijk zonder mondmasker. Eén draconisch verbod blijft stoïcijns overeind: het verbod om een pint te pakken aan de toog. Zelfs mét frisgewassen handen, logboek en gezonde afstand blijft dat om een of andere reden nog steeds ‘absoluut onmogelijk’.
Wie als cafébaas toch een vaste klant toelaat op zijn vertrouwde kruk, op zoek naar een broodnodige babbel met de ‘patron’, riskeert een monsterboete van 750 euro, ook al is de zaak helemaal leeg. Bij herhaling van dat afschuwelijke misdrijf komt een deurwaarder de zaak verzegelen. De overheid legt daarmee een totale onverschilligheid aan de dag voor de sociale isolatie waarin velen vandaag verkeren. Talrijk is het legioen aan eenzamen die enkel aan de toog nog een luisterend oor vinden voor hun kleine en grote problemen. Even erg: het verbod jaagt nodeloos duizenden caféhouders het faillissement in. Doorgaans zijn dat oudere en lager opgeleide mensen, die een vogel voor de kat zijn op de arbeidsmarkt. Mag allemaal niet baten. Toe is toe. Aan de toog zitten is ‘niet veilig’.
De maatregel, die in geen enkele van onze buurlanden bestaat, is illustratief voor een dieperliggende kwaal die onze streken al vele decennia teistert. Belgische politici, de Vlaamse op kop, rekenen het tot hun missie om het vrije leven te beteugelen via allerhande regeltjes, allemaal voor onze eigen bestwil. Dat gebeurt op een schaal en met een verbetenheid die ongezien zijn in Europa. Zo geldt aan onze Noordzeekust een verbod op zwemmen in zee. Dat mag enkel in die zones en op die tijdstippen waar de kustreddingsdienst een oogje in het zeil houdt. De onverlaat die daarbuiten toch een duik in het zilte sop waagt, riskeert een GASboete van 250 euro, ook al is de zee zo plat als een spiegel en kan hij zwemmen als de beste. Er zou maar eens iets kunnen gebeuren … Onze overheid beschouwt zijn burgers niet als volwassen mensen, die verantwoordelijk zijn voor eigen gedrag, maar als kleine kinderen die tegen zichzelf moeten worden beschermd.
De komst van covid-19 liet dat regelbeest in onze overheid helemaal los. Als een dolle stier sloeg het deze zomer wild om zich heen, ontketend en ontembaar. In plaats van zich te beperken tot enkele simpele en herkenbare vuistregels, koos men er voor om een gans corona-wetboek op te stellen met elfendertig artikelen en nog meer uitzonderingen, uiteraard voor elke sector apart. Ook in coronatijden moet er immers gelobbyd kunnen worden. Dat regelbeest terug ‘in zijn kot’ krijgen blijkt moeilijker te gaan dan gedacht. Want ook nu nog, met amper ziekenhuisopnames en vrijwel lege intensievezorgafdelingen, worden we nog steeds in crisismodus gehouden. We krijgen daarbij te horen dat dit het ‘nieuwe normaal’ is. We leven immers in ‘code geel’, moest u het nog niet weten. ‘Code groen’, het oude normaal zeg
maar, zal maar terugkomen als we collectief gevaccineerd zijn. Ergens met Sint-Juttemis dus. Tot die magische dag aan de horizon verrijst zal de Nationale Veiligheidsraad amateuristische persconferenties blijven beleggen, waarop u verteld zal worden wat u allemaal ‘mag’. En die pint pakken aan de toog hoort daar dus niet bij. Dat is taboe. Mag niet. Nu niet. Morgen niet.
Van waar toch die verbetenheid? Ik zal u zeggen waarom: omdat het volkscafé vanuit overheidsperspectief bekeken niets meer is dan een oord van zonde. De mensen betalen daar nog steeds met cash, om te beginnen. Er staat daar géén witte kassa. De patron en zijn vrouw overleven doorgaans enkel en alleen omdat ze niet elke euro die binnenkomt ook effectief aangeven aan Vadertje Staat. Dat is natuurlijk allemaal ‘fout, fouter, foutst’. Nog érger: er wordt daar al eens een pint te veel gedronken, door ‘sociaal zwakkeren’ dan nog. Dat veroorzaakt dan weer gezondheidsrisico’s als zwaarlijvigheid en hart- en vaatziekten, waar de gezonde burger dan fiscaal voor moet opdraaien. En al helemaal uit den boze: mensen roken er sigaretten voor de deur en slaan praatjes met volslagen onbekenden. Dé ultieme van alle doodzonden is dat, in deze tijden van ‘code geel’ en ‘social distancing’, waarin kille afstandelijkheid verheven wordt tot een deugd.
Ik kan het echt niet anders verklaren: de aan harteloosheid grenzende argeloosheid, waarmee de Veiligheidsraad met deze maatregel het volkscafé ten grave draagt. Daarachter schuilt een gevaarlijk idee, dat tegelijk de natte droom is van velen: een permanent door medisch experten geleide regering, waarin gezondheidsstatistieken bestudeerd en aanbeden worden als waren ze de Heilige Schrift, en waar alles voor moet wijken. Dat is niet mijn overheid. Dat is niet mijn visie op de relatie tussen burger en staat. Ik ga daarom blijven zagen: open die toog weer, en red het volkscafé van de ondergang. We gaan de charme ervan, en de belangrijke rol die het speelt in de strijd tegen de eenzaamheid, maar missen als het te laat is.