Moskou wast handen in onschuld rond Navalni
De advocaat van Aleksej Navalni wil dat Rusland de aanslag met zenuwgif op de oppositieleider onderzoekt – tevergeefs tot nu toe.
Jurist Vjatsjeslav Gimadi is nog maar net aan het pleiten of hij wordt al onderbroken door de geïrriteerde rechter.
‘Waar heeft u het over?’
Gimadi heeft net verteld dat sinds zijn aangifte van 20 augustus bekend is geworden dat Aleksej Navalni vergiftigd is met novitsjok: ‘Berlijn laat weten dat ...’
‘Dit staat niet in uw klaagschrift!’, zegt de rechter boos. ‘Laten we het houden bij wat dáár in staat.’
De zitting in de rechtbank van de Moskouse wijk Basmanny is nog maar net begonnen; twee weken en één dag nadat oppositieleider Aleksej Navalni onwel was geworden op een vlucht naar de Russische hoofdstad. Terwijl Navalni werd opgenomen in een ziekenhuis in Omsk, deed zijn advocaat Gimadi aangifte van moord en een aanslag op een publieke figuur. Het Russische Openbaar Ministerie had binnen drie dagen een beslissing moeten nemen over de aangifte. Maar Gimadi heeft al vijftien dagen niets gehoord.
Op 22 augustus, bijna 48 uur nadat Navalni was opgenomen in het ziekenhuis van Omsk, gaven de Russische artsen toestemming tot evacuatie naar het Charitéziekenhuis in Berlijn. Specialisten van de Duitse Bundeswehr hebben inmiddels stalen onderzocht. Daaruit blijkt volgens bondskanselier Angela Merkel dat Navalni vergiftigd is met een zenuwgif uit de ‘novitsjok-groep’.
Novitsjok op waterfles
Het weekblad Der Spiegel publiceerde nieuwe details over de aanslag. Het chemische wapen is aangetroffen in Navalni’s bloed, urine en in huidmonsters die bij hem zijn genomen. Verder zijn er sporen van novitsjok aangetroffen op een waterfles die Navalni bij zich had – de oppositieleider doet aan hardlopen. De Duitse onderzoekers gaan er niet van uit dat het gif in het water zat, maar dat Navalni de fles heeft besmet, nadat hij was vergiftigd.
Het ziekenhuis in Omsk houdt ondertussen vol geen enkele giftige stof te hebben aangetroffen gedurende de bijna twee dagen dat ze Navalni hebben onderzocht. Volgens het ziekenhuis is de politicus in een coma geraakt als gevolg van een plotselinge daling van zijn bloedsuikerspiegel. Toxicoloog Aleksandr Sabajev liet vorige week vrijdag nog weten dat Navalni zichzelf een streng dieet had opgelegd – vandaar de coma.
Toen de Russische politicus Boris Nemtsov op de avond van 27 februari 2015 zes kogels in rug en achterhoofd kreeg, stelde het ‘onderzoekscomité’ van de Russische Federatie nog de volgende dag een onderzoek in. Hoewel de opdrachtgever nooit werd gevonden, werden vijf verdachten – allen Tsjetsjenen – veroordeeld voor de moord.
Maar ditmaal blijft het stil van de kant van de Russische opsporing. Dat terwijl het ‘onderzoekscomité’ bij elke calamiteit standaard een strafrechtelijk onderzoek begint – ook al zijn de omstandigheden van een incident nog niet opgehelderd. Rusland onderzocht zelfs het neerschieten van MH17 – let wel, ‘door Oekraïense gevechtsvliegers’.
Volgens het ziekenhuis in Omsk is Navalni in een coma geraakt als gevolg van een plotselinge daling van zijn bloedsuikerspiegel
Nu heeft Moskou geen haast. Van een misdrijf is immers nog niets gebleken, liet zowel Poetins woordvoerder Dmitri Peskov als de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov weten. ‘Ons wordt verweten dat wij de zaak niet onderzoeken’, zei Lavrov. ‘Dat klopt niet. De politie begon meteen de feiten na te gaan. Zodra duidelijk is wat er is gebeurd, kan het strafrechtelijk onderzoek beginnen.’
Die ‘feiten’ moeten wat het Kremlin betreft worden geleverd door Berlijn. Het Russische ministerie van Justitie heeft de Duitse autoriteiten gevraagd om inzage in alle onderzoeksresultaten. Een klassieke truc: in het MH17-dossier beklaagt Rusland zich er al jaren over dat het ‘niet betrokken wordt’ in het onderzoek.
Intussen gaan Russische politici in de aanval. ‘De situatie rond Navalni is een geplande actie tegen Rusland’, zei parlementsvoorzitter Vjatsjeslav Volodin vorige week donderdag. Nog dezelfde dag kreeg Moskou hulp uit onverwachte hoek: tijdens een ontmoeting met de Russische premier Michaïl Misjoestin in Minsk, zei de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko dat zijn geheime diensten een telefoongesprek tussen Berlijn en Warschau hebben opgevangen: de vergiftiging van Navalni is ‘in scène gezet’. Zelfs Misjoestin leek nogal verrast door die mededeling.