Altijd en overal les: thuis, in de aula, in Bozar en soms ’s avonds
Het hoger onderwijs zet zich schrap voor de start van het academiejaar. Studenten zullen online onderwijs combineren met lessen op de campus, soms ook ’s avonds of op zaterdag. ‘De docenten krijgen meer werk.’
Het hoger onderwijs wil straks maximaal inzetten op de ‘on campus’-ervaring. Dat betekent dat de studenten zo veel mogelijk fysieke hoorcolleges, werkcolleges en practica krijgen. De VUB en de UGent huren dit academiejaar extra locaties om hun studenten bijeen te krijgen. In Gent kan er les gegeven worden in de Ghelamco Arena en in Flanders Expo, in Brussel worden er colleges gegeven in Bozar en het Vlaams Parlement. Ook de UHasselt zal komend academiejaar externe locaties huren om de capaciteit te vergroten.
Al zal niet iedereen daar terechtkomen. ‘Online onderwijs zal in zo goed als elke richting een vaste waarde zijn, hoewel er grote verschillen zijn per discipline’, zegt Tine Baelmans, vicerector Onderwijsbeleid van de KU Leuven. Een van de mogelijkheden is een rotatiesysteem. Daarbij is er een wisselend groepje dat fysiek samenkomt, terwijl de anderen met online lesmateriaal aan de slag gaan. ‘De docenten hebben hun vakken kritisch bekeken en herdacht’, zegt Baelmans. ‘Hoe activeer ik mijn studenten? Wat wil ik online aanbieden, wat fysiek? Hoe pak ik het aan? Maak ik vooraf opnames of tijdens de les? Dat alles betekent wel meer werk voor docenten.’ Door de fysieke beperkingen zullen de dagen aan de hogescholen en universiteiten ook langer worden. ‘Het kan gebeuren dat een les moet uitwijken naar een avond of zaterdagvoormiddag, maar dat zal de uitzondering zijn’, zegt Baelmans. ‘We zullen de beschikbare capaciteit optimaal benutten’, zegt ook Tom Deschacht van Odisee Hogeschool. ‘We willen weekend- en avondlessen tot een minimum beperken, al zal het in een aantal opleidingen niet anders kunnen.’
Ook aan de UGent en de UAntwerpen behoren de uitgebreide lesuren tot de mogelijkheden. ‘Veel faculteiten zijn de puzzel nog aan het leggen, maar ze kunnen op weekavonden tot 22 uur en ook op zaterdagochtend lessen inplannen’, zegt Peter De Meyer, woordvoerder van de UAntwerpen.
‘We hebben een avondblok toegevoegd aan het lessenrooster als coronamaatregel’, zegt ook Koen Santermans, woordvoerder van de UHasselt. ‘Op maandag, dinsdag en woensdag vinden er dit academiejaar lessen plaats tot 19.30 uur. Aangezien we met een tienwekensysteem werken, zal dit voor studenten nooit voor een heel semester het geval zijn.’
De universiteiten en hogescholen leggen de focus vooral op de eerstejaarsstudenten. ‘Zij moeten nog een netwerk opbouwen’, zegt De Meyer van de UAntwerpen. ‘Als we moeten kiezen tussen de eerste of de derde bachelor voor een bepaalde aula, krijgen de eerstejaars voorrang.’ Ook de practica krijgen prioriteit. ‘Een professionele bacheloropleiding is per definitie zeer praktijkgericht’, zegt Deschacht van Odisee. ‘We willen niet inboeten aan die praktijkgerichtheid en zullen dus die practica blijven organiseren.’
Ook aan de universiteiten is dat het uitgangspunt. ‘Stages, practica en onderzoek voor bachelor- en masterproeven moeten in principe doorgaan zoals gepland’, zegt rector Rik Van de Walle (UGent).
Veel zal ook afhangen van de kleurcode waarin de universiteiten en hogescholen straks kunnen opstarten. Ze hanteren hetzelfde systeem als het lager en secundair onderwijs. Gebeurt de start in code geel, dan betekent dat een bezetting van een op de twee in de auditoria. Bij code oranje vermindert de capaciteit naar een op de vijf. Bij code geel mag de circulatie van en naar de campus maximaal 75 procent van de studenten bedragen, bij code oranje maximaal 20 procent.
Of er overal in code geel gestart wordt, is onzeker. Het hoger onderwijs volgt namelijk evengoed de regionale afwijkingen. Het is dus mogelijk dat de campus van de UGent in Kortrijk in oranje start en de campus in Gent in geel. Vooral voor de universiteiten in Brussel en Antwerpen is er nog onzekerheid.
‘We willen weekenden avondlessen tot een minimum beperken, maar in een aantal opleidingen zal het niet anders kunnen’
Tom Deschacht
Odisee Hogeschool