Tetris in de gevangenis
Keihard is het regime in de Salvadoraanse Izalcogevangenis. Die behoort tot de strengst bewaakte gevangenissen van het land.
In de cellen zitten de gedetineerden onmenselijk dicht op elkaar gepakt. Maar als die ruimtes geïnspecteerd worden, bijvoorbeeld op drugs, wapens of mobieltjes, steekt de gevangenisleiding een tandje bij. De gevangenen, allen in boxershort en de meesten onder een camouflagelaag van tattoos, worden dan op het binnenplein verzameld en in elkaar geschoven als Tetrisblokjes. Iets wat in coronatijden op zijn minst de wenkbrauwen doet fronsen, en wat extra onprettig moet zijn voor de gevangenen zelf, als je weet dat het hier gaat om leden van rivaliserende bendes, zoals de MS-13 en de Calle 18, die elkaar op straat niet snel genoeg een kopje kleiner kunnen maken.
De regering van El Salvador, onder leiding van de relatief jonge president Nayib Bukele (39), pakt graag uit met dat harde regime in de gevangenissen, van waaruit tot veel bendemoorden opdracht wordt gegeven. Bukele, die iets meer dan een jaar geleden aan de macht kwam met de belofte orde op zaken te stellen in het door bendegeweld geteisterde land, verspreidt er zelf trots foto’s van. Onder zijn legislatuur, zo claimt hij, zou het geweld met de helft zijn afgenomen, iets wat journalisten sterk betwijfelen. De president wordt er bovendien van beschuldigd een deal gesloten te hebben met de leiders van de bende MS-13, onder meer met de bedoeling het hoge aantal moorden onder controle te krijgen, en electorale steun te verkrijgen.
Mensenrechtenorganisaties zijn niet te spreken over Bukeles onverbiddelijke optreden tegen het bendegeweld, en dan zeker niet over dat binnen de gevangenismuren. Onder meer Human Rights Watch en Amnesty International uitten eerder dit jaar al hun grote bezorgdheid over ‘de vernederende, respectloze wijze’ waarop gedetineerden in de gevangenissen worden samengepakt en spraken de vrees uit dat El Salvador ‘een dictatuur wordt’.
Het land telt zo’n 60.000 actieve bendeleden. Een kleine 13.000 bendeleden zitten achter de tralies.