‘Disney buigt voor Peking’
De remake van krijgt tegenwind van een opmerkelijke alliantie van onder meer de Amerikaanse procureur-generaal, Hongkongers, Thai en Taiwanezen. Prominente activisten roepen op de Disneyfilm te boycotten.
Voor actrice Liu Yifei (33) moest de peperdure remake van tekenfilm Mulan een bekroning zijn van een bloeiende carrière. Zij vertolkt de heldhaftige Mulan en vecht, verkleed als jongen, voor het Chinese leger in het donkerste uur van het vaderland. Het mooie meisje versus de nomaden uit de steppen, een soundtrack met de nodige bombast: Mulan heeft alles in huis als complexloos entertainment. Maar bij de première vorig weekend kreeg de film op veel plekken een kille ontvangst.
Want Liu, een tot Amerikaans staatsburger genaturaliseerde Chinese, deelde in 2019 een berichtje van de staatskrant People’s Daily op sociale media. De betogingen en het politiegeweld in Hongkong domineerden toen het nieuws. ‘Ik steun de Hongkongse politie. (...) Hoe betreurenswaardig voor Hongkong’, kopieerde Liu het officiële commentaar. Sindsdien leidt de oproep #BoycottMulan een eigen leven op internet.
Daarbovenop werd blijkbaar gefilmd rond Turpan, een stad in Xinjiang. Disney dankt de lokale autoriteiten in de credits. In Xinjiang voert China een totalitair beleid tegenover de Oeigoeren, een moslimminderheid.
‘De echte Mulan’
‘Omdat Disney kowtowt (een traditionele buiging maakt, red.) voor Peking en omdat Liu openlijk en trots het politiegeweld in Hongkong steunt, vraag ik iedereen die in mensenrechten gelooft om Mulan te boycotten’, zegt de prominente activist Joshua Wong.
Thaise studentenleiders, die zelf democratie eisen van de militaire junta, volgen die oproep. Japanners noemen de gearresteerde Hongkongse studentenleider Agnes Chow (23) steevast de ‘echte Mulan’. Ook in Taiwan en Zuid-Korea leeft de boycot, met zelfs een betoging aan het kantoor van Disney in Seoul.
Een internationale publiek is cruciaal om de film winstgevend te maken. Een paar honderden oproepen lijkt misschien niet veel, maar in het tijdperk van promotie op sociale media vormen ze een pijnlijke kiezel in de schoenen van Liu en Disney. De heroïsche boodschap van gelijkheid en moed botst met president Xi’s beleid.
Kindervriend is plots ‘pion’ De Amerikaanse procureur-generaal, William Barr, formuleerde het nog scherper in een speech in juli. ‘Disney is alleen nog een pion voor de Chinezen’, vond de belangrijkste juridische adviseur van de Amerikaanse regering. Hij gaf voorbeelden van hoe Disney Chinese inmenging in verhalen of themaparken toestond en haalde uit naar ‘laffe’ bedrijfsleiders die de culturele opgang van China ‘vooruithielpen’.
Voor Peking is de controverse vervelend. Op een vlak heeft Barr geen ongelijk: voor China is de film een instrument van soft power. De vroegmiddeleeuwse ballade van Hua Mulan, waarop de film gebaseerd is, is een cultureel icoon in China. Elke scholier leest de tekst. Peking is zich verder bewust van hoe pro-Tibetaanse films (Seven years in Tibet en Disney’s Kundun) wereldwijde sympathie opleverden. Met Mulan wil het op zijn beurt de harten van jonge internationale kijkers veroveren. De film associeert China met een patriottische, heroïsche verleden, zijdezachte kostuums en weidse landschappen, eerder dan strafkampen in Xinjiang.
Peking kan Disney chanteren. Het selecteert zelf welke producties er vertoond mogen worden, en China is de grootste markt voor cinema. ‘Mulan toont hoe Disney zich als megafoon laat gebruiken voor Peking’, zeggen Aynne Kokas en Jeffrey Wasserstrom in een opiniestuk in de Nikkei Asian Review. ‘De partij streeft een monopolie na over de Chinese cultuur, taal en helden uit China’s verleden.’
China wil met de harten van jonge internationale kijkers veroveren
En Liu? Die zit tussen twee vuren. Toen ze onlangs zei dat ze ‘Aziatisch’ was (en dus niet Chinees) kreeg ze in China de wind van voren vanwege haar ‘gebrek aan nationale trots’. Kunstenaars die voor Hongkong pleiten, verliezen sponsorcontracten. ‘Ik heb medelijden met haar, ze heeft erg hard gewerkt aan deze rol, maar de situatie is zo gevoelig’, zei een woordvoerder van Disney deze week.