Corona besmet formatie
Deadline 17 september onhaalbaar voor Vivaldi
De preformateurs en de voorzitters van de Vivaldi-partijen hebben gisteren een eerste en voorlopig laatste fysieke keer samengezeten om te onderhandelen over een nieuwe regering. Het overleg gaat nog wel door, maar Vivaldi moet overschakelen op video na de positieve coronatest van preformateur en Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert.
Lachaert is een loper, maar toen hij maandagavond een rondje ging joggen, voelde hij dat er iets niet in de haak was. Een groot deel van de dag had hij verspeeld aan het enorme misverstand met CD&V-voorzitter Joachim Coens, over de garanties voor diens partij. De plooien werden allemaal gladgestreken, maar echt lekker voelde Lachaert zich niet. Toen hij ’s avonds ging lopen had hij opnieuw het gevoel dat hij maar moeizaam vooruitkwam. Hij nam contact met zijn arts en liet zich gisterochtend testen. ’s Avonds viel het verdict: Lachaert is besmet met het coronavirus.
Geen knuffels
In een mededeling kondigde hij onmiddellijk aan veertien dagen in quarantaine te gaan. Alle andere voorzitters en hun sherpa’s zijn intussen ook getest. Ook Open VLDvicepremier Alexander De Croo en Koning Filip werden getest en wachtten gisteravond nog op hun resultaten. Tijdens de vergaderingen werden de coranamaatregelen in acht genomen, zegt Lachaerts woordvoerder. De sfeer aan de onderhandelingstafel was er ook niet naar om mekaar om de hals te vliegen en te knuffelen.
Toch rijst de vraag of Lachaert niet voorzichtiger had moeten zijn. De regels in verband met de tests laten weinig marge en zijn gelijk voor iedereen, preformateur, bouwvakker of huisman: in afwachting van je resultaten blijf je thuis. (zie inzet) Als verzachtende omstandigheid kan worden ingeroepen dat er snel een volwaardige regering nodig is en dat Lachaert al weken gesprekken voert met dezelfde mensen. Haalt het dan nog veel uit om plots thuis te blijven? Maar vanuit de voorbeeldfunctie die politici hebben, was dat niet de beste zet.
Ook Lachaerts co-preformateur Conner Rousseau (SP.A) reed geen foutloos parcours. Dat hij op Twitter zijn negatieve resultaat bekendmaakte, tot daar aan toe. Maar dat hij eraan toevoegde nu gewoon verder te werken en zich over twee dagen nog eens te laten testen, leidde tot stennis. Hij werd meermaals op de quarantaineregels gewezen.
Voor Lachaert en Rousseau kon de besmetting van die eerste op geen slechter moment komen. Nadat er maandag al tijd verspeeld was met het geruststellen van een ‘ontstemde’ Coens , moeten de onderhandelaars nu via video hun delicate gesprekken gaan voeren. Iets wat een groot deel van de bevolking al maanden doet via allerlei vergader-apps. Echt bevorderlijk om politieke deals te sluiten, is dat echter niet.
Verkeerde keelgat
Het vertrouwen tussen de zeven partijen blijft bovendien erg kwetsbaar, bleek gisteren uit de interactie tussen Rousseau en MRvoorzitter Georges-Louis Bouchez. Dat de socialist op Twitter zei verder te zullen onderhandelen ‘met iedereen die negatief test’, schoot bij Bouchez in het verkeerde keelgat. ‘We kunnen niet verder werken met alleen de mensen die negatief testen. Alle partijen moeten op gelijke voet behandeld worden’, reageerde hij pinnig.
De kans dat de zeven partijen er de komende tien dagen in zullen slagen om tot een volwaardig regeerakkoord te komen, is in ieder geval vervlogen. Al voor het resultaat van Lachaerts coronatest bekendraakte, was bij verschillende onderhandelaars te horen dat de blik eerder op eind september, begin oktober gericht moet worden. Het is zelfs niet zeker dat het lukt om tegen vrijdag, wanneer Lachaert en Rousseau eigenlijk opnieuw op het Paleis verwacht werden, een formateur en dus premierto-be aan te duiden. Inhoudelijk zijn er nog een pak moeilijke dossiers. En om bij de deadlines te blijven: op 15 oktober verwacht de Europese Commissie onze begroting voor volgend jaar.
Feit is dat premier Sophie Wilmès (MR) in maart beloofd heeft om op 17 september opnieuw het vertrouwen te vragen. En ze is ook van plan om haar woord gestand te doen. ‘Ik ga niet terugkomen op mijn engagement. Ik ga geen misbruik maken van het vertrouwen dat in mij gesteld is’, zei ze daarover vorige week nog in De Standaard. ‘Voor mij is zo’n gegeven woord belangrijk. Maar de politieke situatie zal op dat moment van belang zijn. Als duidelijk is dat je het vertrouwen niet zult krijgen, moet je het dan vragen? Dan moet je je verantwoordelijkheid nemen en je ontslag indienen.’
Haar regering kan in principe opnieuw een paar weken in lopende zaken gaan. Dat hoeft geen groot probleem te zijn als de volgende regering klaarstaat. Een ander scenario is dat de regering-Wilmès toch nog even het vertrouwen krijgt van de partijen die mogelijk de nieuwe regering vormen. Dat zijn toevallig ook allemaal partijen die de minderheidsregering-Wilmès het vertrouwen gaven om de coronacrisis aan te pakken. Dat vraagt wel het volste vertrouwen in de MR, dat nadien Wilmès lost als premier. Tenzij, nog een mogelijkheid, de partijen deze week beslissen dat de huidige premier zich vanaf vrijdag ook formateur mag noemen. Laat dat nu net een van de discussies zijn die de preformateurs de komende dagen moeten vastpakken … via video.
‘De kans dat de zeven partijen er de komende tien dagen in zullen slagen om tot een volwaardig regeerakkoord te komen, is vervlogen'
‘De plooien met CD&V werden gladgestreken, maar echt lekker voelde Lachaert zich niet. Toen hij ’s avonds ging lopen, had hij opnieuw het gevoel dat hij maar moeizaam vooruitkwam’