Uur van de waarheid voor Vivaldi
In een topoverleg probeerden liberalen en socialisten gisteravond Vivaldi te reanimeren. Aanvankelijk keken groenen en CD&V vanaf de zijlijn toe. Vandaag trekken de preformateurs opnieuw naar koning Filip.
Vanuit een verdedigende positie plots in de tegenaanval gaan: SP.A-voorzitter Conner Rousseau besloot gisteren zijn neutrale rol als preformateur te laten schieten. Maandagmiddag oogstte hij geen bijval met zijn verzoek – gesteund door het partijbureau – om zonder de MR verder te onderhandelen (zie hiernaast). Na het bezoek aan de koning nuanceerde Rousseau zijn standpunt. Als de MR een signaal gaf, kon er opnieuw worden gepraat.
Maar dat signaal kwam er niet. Rousseau vindt de vervanging van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez door premier Sophie Wilmès onvoldoende, omdat de voorzitter toch het laatste woord heeft. Een bijkomende geste bleef uit. Daarom voerde de SP.A-voorzitter samen met zijn PS-collega Paul
Magnette gisteravond de druk op. Met de andere preformateur, Egbert Lachaert (Open VLD), wilden ze een ‘sociale perimeter’ vastleggen, een kader voor het toekomstige sociaal beleid van de nieuwe regering. Daarmee wilden ze Bouchez confronteren. Als de MR-voorzitter zou instemmen, had Rousseau het signaal op zak waarmee hij tegenover het partijbureau zijn bocht kon argumenteren. In het andere geval was het over en uit.
CD&V steigert
Bij het ter perse gaan was de afloop van het overleg onduidelijk, evenmin was de confrontatie met Bouchez begonnen. Zo moest Lachaert de vergadering verlaten om de gemeenteraad van Merelbeke bij te wonen. Federaal vicepremier Alexander De Croo nam het stokje over. Groenen en CD&V waren niet op de hoogte. Om 22 uur gisteravond, na het vertrek van Magnette, mocht eerst CD&V-voorzitter Joachim Coens mee aanschuiven.
De demarche wekte op zijn minst de suggestie dat de socialisten de formatie even kaapten om hun sociale programma veilig te stellen. Dat werd ontkend. ‘We zoeken de poten van onze inhoudelijke stoel terug die Bouchez het afgelopen weekend heeft weggetrokken’, stipte Conner Rousseau aan. De SP.A zag niet in waarom CD&V en groenen bij het overleg moesten worden betrokken. Zij hadden Rousseau in de kou laten staan toen die de vertrouwensbreuk met Bouchez op scherp stelde.
Alvast CD&V steigerde bij die lezing. Ook Coens maakte fundamentele bezwaren bij Bouchezs
aanpak. Hij zette immers ook vraagtekens bij de communautaire filosofie van het regeerakkoord. Maar de CD&V-voorzitter wilde Rousseau maandag niet bijtreden. Hij vond het niet aan hem om de kastanjes mee uit het vuur te halen van wat in wezen een probleem was binnen de socialistische en liberale families: Rousseau moet het vuile werk opknappen voor Magnette, Lachaert krijgt zijn MR-collega niet onder controle. Coens heeft het amper verteerd dat het CDH uiteindelijk niet mocht meedoen.
De CD&V-voorzitter vernam het overleg via de media en maakte prompt bezwaar. Ook de christendemocraten willen het sociale luik van het regeerakkoord invullen. Het idee van een paarse as zal het enthousiasme voor Vivaldi bij de achterban niet aanscherpen. Ondertussen is Open VLD nog niet bekomen van de manier waarop Coens afgelopen zaterdag Hilde Crevits lanceerde als kandidaatpremier, waarbij de ambitie van De Croo abrupt werd getorpedeerd. Bij de Vlaamse liberalen valt verontwaardigd te horen dat CD&V ‘nog geen enkele inspanning heeft geleverd’, maar wel de premier wil leveren. Lachaert stapte na de suggestie van Coens boos op.
Zo lek als een zeef
Elke coalitievorming draait rond vertrouwen. Het is er gewoon niet, niemand gelooft ook dat het in een handomdraai zal worden gevonden. Liberalen hebben de indruk dat de SP.A uit is op verkiezingen, wat de socialisten ontkennen. De christendemocraten en wellicht ook groenen vragen zich af of ze na de socialisten ook recht hebben op een voorkeursbehandeling. Ondertussen zijn de onderhandelingen zo lek als een zeef. Sommige gesprekken verschijnen haast in realtime op sociale media. Niemand geeft een cent om de toekomst, evenmin wil geen enkele partij echt falen.
Die sociale perimeter moet Vivaldi toelaten om een duidelijke breuk te maken met de vorige regering, waarvan een restfractie nu nog steeds de dienst uitmaakt. Het gaat in de eerste plaats om afspraken (1.500 euro netto pensioen per maand na een volledige loopbaan, investeringen in de zorg, een soort van vermogensbelasting enzovoort) die grotendeels al verworven waren maar die Bouchez afgelopen zondag tot verbijstering van zowat iedereen terug tussen haakjes wilde zetten. Maar het kostenplaatje zet ongetwijfeld druk op de begroting of op mogelijke andere investeringen, bijvoorbeeld in klimaatmaatregelen.
Vandaag krijgt koning Filip opnieuw bezoek van de twee preformateurs. Afgelopen maandag bestond er geen consensus tussen de twee (voortdoen vs. stoppen) en kon Filip niet anders dan het ontslag te weigeren. De auguren kunnen aan de slag.
‘We zoeken de poten van onze inhoudelijke stoel terug die Bouchez heeft weggetrokken’
Conner Rousseau
Voorzitter SP.A