Volksgezondheid moet op de schop

De wiskunde is ongenadig. Als het aantal covid19-patiënten op intensieve zorg eind deze week aangroeit tot 500 en dat stijgingstempo wordt niet afgebogen, dan zijn er eind deze maand 1.000 en halfweg november 2.000. Daarmee zou de hele beschikbare capaciteit zijn ingenomen. Zo weinig tijd rest ons nog om de horrorsituatie af te wenden waarin artsen op industriële schaal moeten afwegen wie ze proberen te redden en wie ze noodgedwongen opgeven.

Ooit zal onderzoek moeten uitwijzen hoe we opnieuw in deze situatie konden belanden, welke beslissingen of niet genomen beslissingen daartoe hebben bijgedragen en wie hier, in morele, politieke, maar ook in juridische zin verantwoordelijkheid voor draagt. Een bijzonder hoofdstuk daarin zal moeten gaan over de gevolgen van de kakofonie, de warrige communicatie en het eruit voortvloeiende verlies van draagvlak voor de genomen, gewijzigde, afgevoerde en weer ingevoerde maatregelen. Los daarvan zal ieder van ons zich in geweten moeten afvragen of hij en zij, ongeacht de fouten in het beleid, gedaan of gelaten heeft wat in een solidaire samenleving aangewezen was.

Maar dat zijn zorgen voor later. Vandaag gaat het om pompen of verzuipen. En nog snel pompen ook. Hoe eerder we de resultaten zien van de forse en vanzelfsprekend weer gecontesteerde maatregelen, hoe beter. Een dag maakt over een week een wereld van verschil. Over een maand betekent het een misschien nog nipt beheersbare situatie in plaats van de totale chaos.

Het heeft geen zin meer om woorden te wikken en te wegen. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) sprak in het weekend onverbloemd over een tsunami in Wallonië en Brussel. Wie daaruit afleidt dat het in Vlaanderen nog wel meevalt, maakt dezelfde dwaze fout als de Brusselse beleidsmakers die het anderhalve maand geleden niet nodig vonden om het goede voorbeeld van Antwerpen te volgen, toen daar de cijfers onrustbarend verslechterden. Betere statistieken zijn in dit verhaal slechts een momentopname, geen verworven recht. Hooguit bieden ze een groter venster om nog iets te doen aan de pletwals. Daar geen nuttig gebruik van maken is onvergeeflijk.

In elke oorlog vallen er moeilijke afwegingen te maken, zonder garantie op succes, wel naar best vermogen. Een eerlijke beoordeling achteraf zal rekening moeten houden met de onzekerheden waarvoor de politieke leiders en hun adviseurs stonden. Maar net als politie en justitie na de rampzalige jaren tachtig en negentig zal volksgezondheid grondig op de schop moeten.

Ooit moet verantwoordelijkheid worden bepaald, nu is het pompen of verzuipen