Zelfs met vaccin zijn we nog lang niet van mondmasker verlost
De zomer van 2021 wordt niet zorgeloos, stelt Steven Van Gucht. Ook anderen temperen de te hoge verwachtingen. ‘Zelf met vaccins zullen we nog een jaar en misschien zelfs twee jaar mondmaskers moeten dragen.’
Het is een illusie om te denken dat we meteen terug naar pre-coronatijden kunnen als het lang ver wachte vaccin er is. Die waarschuwing komt van de Belgische vaccinexpert en -consultant Michel De Wilde. Hij maakt deel uit van de wetenschappelijke raad van Cepi, een instituut dat zich toelegt op het voorkomen van epidemieën, en van de Duitse coronavaccinontwikkelaar Curevac. Door topfuncties in de farmaceutische industrie kan hij terugvallen op decennia ervaring ter zake. ‘Zolang er wereldwijd niet voldoende gevaccineerd wordt, zullen mondmaskers en afstand houden de regel moeten blijven’, zeg De Wilde. Hij sluit niet uit dat een globale vaccinatie pas over twee jaar in zicht is.
De Wilde, die in de Verenigde Staten woont en werkt, is niet de enige die zeer uitgesproken is over de te hooggespannen verwachtingen. Zo stelde viroloog Steven Van Gucht van Sciensano gisteren op de persconferentie van het Nationaal Crisiscentrum dat de zomer van 2021 wellicht ‘een overgangsperiode’ wordt. ‘Alles zal niet plots goed zijn, zodat we alle maatregelen kunnen laten vallen.’ Epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) zit op dezelfde golflengte: volgens hem zullen in heel 2021 mondmaskers en afstand houden nodig blijven in ons land.
Teleurstelling
Het blijft ook koffiedik kijken in welke maand de eerste vaccins beschikbaar zullen zijn. ‘Hoe langer de crisis duurt, hoe meer ik besef dat we voorzichtig moeten zijn met voorspellingen over het vaccin en de timing’, zegt Van Damme. ‘De hoge verwachtingen die eerder gecreëerd zijn, veroorzaken alleen maar teleurstelling bij de bevolking. Juni volgend jaar zou al heel mooi zijn, met een bredere uitrol in het derde en het vierde kwartaal van 2021. Dat betekent dat we volgend jaar nog altijd potentiële superspreadingevents moeten voorkomen, want we zullen niet meteen voldoende dosissen hebben om groepsimmuniteit te bereiken. Het is me niet in dank afgenomen, maar ik heb eerder gezegd dat grote events ook volgend jaar allicht niet zullen kunnen doorgaan. Op zijn minst zal de manier waarop anders zijn, bijvoorbeeld door massa-testing.’
Volgens De Wilde staat de ontwikkeling van de vaccins voor cruciale weken. Moncef Slaoui, de wetenschappelijke leider van het Amerikaanse vaccinprogramma Operatie Warp Speed, zei begin okze tober dat tussen half november en half december de eerste resultaten verwacht worden van de grootschalige toediening van kandidaat-vaccins op proefpersonen. Het gaat om de vaccins van twee Amerikaanse bedrijven, Moderna en Pfizer. Als die resultaten aantonen
Pierre Van Damme
dat de vaccins voldoende werkzaam zijn en weinig bijwerkingen veroorzaken, dan kan volgens Slaoui via een versnelde noodgoedkeuring de vaccinatie in de VS eind dit jaar of begin volgend jaar al beginnen.
Het is zenuwslopend, stelt De Wilde, omdat de verst gevorderde kandidaat-coronavaccins gebaseerd zijn op een technologie die tot op vandaag geen enkel vaccin heeft opgeleverd. ‘Maar hoe verder raken met de grootschalige testen op proefpersonen, hoe optimistischer ik word.’
Onverklaarbare ziektes
De EU hoopt dat de eerste vaccins begin volgend jaar beschikbaar zijn, zei de Europees commissaris voor Volksgezondheid, Stella Kyriakides, vorige week. Ze hoedde er zich tegelijk voor om zich op zo’n timing te laten vastpinnen. ‘De resultaten van de fase 3-studies, de studies met tienduizenden deelnemers om te achterhalen of een vaccin echt tegen infecties beschermt, moeten we kennen.’
De spanning over de timing van de coronavaccins is de voorbije weken nog opgedreven, omdat bij het onderzoek van twee kandidaatvaccins – van AstraZeneca en Janssen Vaccine – onverklaarbare ziekteverschijnselen opgedoken zijn (DS 14 oktober). Ze maken allebei deel uit van de tweede golf van vaccins waarvan in januari of februari duidelijk moet zijn of je ze kunt toedienen. Of die timing nog haalbaar is, valt af te wachten. De studie van het AstraZeneca-vaccin ligt alleen in de VS nog altijd stil, terwijl de studie van het Janssenvaccin wereldwijd opgeschort is.
‘Grote events zullen ook volgend jaar wellicht niet doorgaan. Sowieso zal de manier waarop anders zijn’
Epidemioloog (UAntwerpen)