Rusthuizen niet opnieuw op slot, hoewel besmettingen er stijgen

56 Vlaamse rusthuizen kampen momenteel met een coronauitbraak. Dat zijn er bijna drie keer zoveel als vorige week. Toch blijft bezoek toegelaten. ‘Het is een broos evenwicht tussen het medische en het mentale welzijn.’

Om te vermijden dat het coronavirus opnieuw veel slachtoffers maakt, is het cruciaal om het uit de rusthuizen te houden. Maar hoe meer het virus circuleert onder de bevolking, hoe moeilijker dat is. Dat blijkt ook uit de laatste cijfers. 56 Vlaamse woonzorgcentra tellen nu vijf of meer besmettingen, blijkt uit cijfers van het agentschap Zorg en Gezondheid. Dat zijn er bijna drie keer meer dan een week geleden, toen het om 19 rusthuizen ging. In 87 van de 821 woonzorgcentra, of ruim één op de tien, zijn er twee of meer gevallen.

De situatie in de rusthuizen is momenteel minder dramatisch dan tijdens de piek in de eerste golf. Op 11 april was in 150 rusthuizen meer dan 10 procent van de bewoners besmet. Nu gaat het om 33 rusthuizen. Ook het aantal doden ligt beduidend lager.

Half maart gingen alle rusthuizen op slot. Maar ondanks de stijgende cijfers is men niet van plan om dat opnieuw te doen. De bevoegde taskforce hakt vandaag de knoop door over de bezoekregeling. In de voorbereidende vergadering maandag werd voorgesteld om één nauw contact toe te laten, en maximaal vier waarbij de afstand bewaard wordt. Dat is in lijn met de regels die aan de rest van de bevolking opgelegd worden.

‘Niemand is vragende partij om bezoek helemaal niet meer toe te laten’, verduidelijkt Steffen Van Roosbroeck, de woordvoerder van minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). ‘Ook als er besmettingen zijn, willen we altijd een minimale vorm van bezoek mogelijk maken, net omdat dit zo belangrijk is voor het mentale welzijn. Wie in een woonzorgcentrum opgenomen wordt, heeft gemiddeld genomen nog een levensverwachting van anderhalf jaar. Als bewoners niemand meer mogen zien, wat is dan nog hun levenskwaliteit?’

Het toelaten van bezoek is wel een risico, beseft Johan De Muynck, de ceo van het Zorgbedrijf Antwerpen, dat 18 woonzorgcentra met 3.000 bedden beheert. ‘Als honderd bewoners elk met één persoon fy‘Bij contact hebben, kan het bijna niet anders dan dat er toch iemand tussenglipt die zonder het te weten het virus draagt en doorgeeft. Ook al worden alle regels correct gevolgd. Elk woonzorgcentrum hoopt dat lotje niet te trekken.’

Dat het lot toch kan toeslaan, bleek afgelopen woensdag in woonzorgcentrum Den Tol, dat onder het Zorgbedrijf Antwerpen valt. Eén bewoner had symptomen en testte positief. Bij de screening die daarop volgde, bleken 41 van de bijna 90 bewoners besmet. ‘Niemand had dit zien aankomen’, zegt De Muynck. het personeel was amper één of twee personen positief, op een equipe van tachtig.’ Sinds woensdag kregen zes andere bewoners alsnog symptomen en moesten er vier in het ziekenhuis opgenomen worden. Twee bewoners overleden.

‘Dat één bezoeker een uitbraak op gang kan trekken, stelt scherp op het broze evenwicht tussen het medische en het mentale welzijn’, zegt De Muynck. Toch staat hij resoluut achter de bezoekregeling, zelfs bij een uitbraak. ‘Ook wie besmet is, kan bezoek krijgen. We hebben voldoende beschermende pakken.’

Beter voorbereid

De rusthuizen hebben niet alleen beschermend materiaal. Ze zijn ook veel beter voorbereid, zegt Renaat Vandenbulcke (N-VA), schepen in Menen. Toen in het OCMW-rusthuis Andante één bewoner overleed en besmet bleek, werd het hele rusthuis getest. Ondertussen werden 50 besmettingen vastgesteld bij de 188 bewoners, 28 bij personeelsleden. Er werden kamers geruild, zosiek dat twee covid-afdelingen opgezet konden worden. ‘Een hele logistieke oefening, maar gelukkig lag het scenario klaar.’ Sinds de eerste vaststelling midden september, overleden tien besmette bewoners.

Vandaag zijn 1.186 van de circa 65.000 personeelsleden in Vlaamse woonzorgcentra afwezig door covid-19. De voorbije weken werden uitbraken opgemerkt door personeel preventief te screenen. Maar met de nieuwe teststrategie is dat niet meer mogelijk. ‘Natuurlijk zouden we het liefst van al preventief willen blijven testen’, zegt Van Roosbroeck. ‘Maar het is het verhaal van de testen die er niet zijn.’

Preventieve tests waren voorzien voor rusthuizen in gemeenten met veel besmettingen. Door de stijgende besmettingscijfers valt nagenoeg heel Vlaanderen daaronder. ‘We kunnen de 65.000 personeelsleden niet voortdurend testen’, zegt Van Roosbroeck. Die capaciteit moet gevrijwaard, zodat mensen met symptomen snel resultaat krijgen.

Uitbraken werden opgemerkt door personeel preventief te screenen. Maar met de nieuwe teststrategie is dat niet meer mogelijk