‘Iran gebruikt voortdurend gevangenen als gijzelaars’
‘Het regime ziet internationale toegevingen in ruil voor gijzelaars als “succesvolle diplomatie”’, zegt Masih Alinejad (43).
Al tien jaar leeft de Iraanse dissidente Masih Alinejad in de VS, na een woelige carrière als kritische journaliste in Iran. Haar impact daar is niet weg. Op haar Facebook-pagina My Stealthy Freedom (mijn stiekeme vrijheid) posten Iraanse vrouwen video’s zonder hun verplichte hoofddoek op. Ze is ook de online-spreekbuis geworden van tal van Iraniërs die ten einde raad zijn. Zo ook de moeder van Ahmadreza Djalali, die Alinejad vanuit Iran een emotionele video stuurde.
‘Zijn moeder, Najib Mortazavi, is 73 en vertelt hoe ze overal is gaan pleiten voor haar zoon. “Ze schopten me, gooiden me buiten en beledigden me’’, zegt ze. Dat Iraniërs met hun drama’s tot bij mij moeten komen, toont aan hoe weinig het islamitische regime geeft om zijn eigen burgers.’
De zaakDjalali is geen alleenstaand geval. De BritsIraanse hulpverleenster Nazanin ZaghariRatcliffe, de IraansFranse academica Fariba Adelkhah en tal van anderen zitten vaak al jaren vast. De BritsAustralische academica Kylie MooreGilbert werd net vrijgelaten in ruil voor drie Iraanse gevangenen in Australië. Is het dat wat Iran beoogt? ‘Het heeft gevangenen uit de VS, Duitsland, Zweden, noem maar op. Dat zijn zogezegd allemaal spionnen. Het nemen van gijzelaars zit in het DNA van het islamitische regime. Al meteen na de revolutie van 1979 namen ze de hele Amerikaanse ambassade in Teheran in gijzeling. Het regime zit nu in slechte economische papieren en staat internationaal geïsoleerd. Dus kunnen gijzelaars in hun ogen geld opleveren, een gevangenenruil of erkenning.’
‘Eigenlijk doet Teheran niets anders dan Islamitische Staat (IS) enkele jaren geleden. Buitenlandse gevangenen leveren geld op en als iemand niet wil betalen – zoals de VS – onthoofd je er desnoods enkelen, als waarschuwing voor de anderen. Evengoed kan Iran iemand als dokter Djalali plots in extremis vrijlaten om te tonen – vooral aan de komende Amerikaanse president Joe Biden, van wie ze veel verwachten – hoe gematigd ze toch wel zijn. Het is een uiterst cynisch spel. De gijzelaars zijn voor Teheran echt “multifunctioneel”.’
Wat kan daartegen worden gedaan?
‘De diverse landen mogen zich vooral niet uit elkaar laten spelen, maar samenzitten en een gemeenschappelijke strategie uitwerken. En vooral het Iraanse spel niet meespelen. Mijn eigen broer zit ook gevangen. Hij heeft twee kleine kinderen, was niet politiek actief, maar ze hebben hem dit jaar veroordeeld tot acht jaar cel om mij onder druk te zetten. Dat is hartverscheurend, maar als ik zwijg, denken zij dat het nemen van gijzelaars werkt – en pakken ze de volgende op.’
‘Eigenlijk doet Teheran niets anders dan IS enkele jaren geleden, buitenlandse gevangenen leveren geld op’
Masih Alinejad Iraanse journaliste