‘Discretie was de sterkte in de eerste Celeval. In de tweede was er veel ruzie’

Het deze week opgedoekte adviesorgaan Celeval was niet altijd efficiënt, zegt Tom Auwers. ‘We zaten soms in een Zoom-gesprek met 23 mensen van wie sommigen elkaar nooit hadden ontmoet. Los dan maar eens een probleem op.’

Begin deze week kregen alle leden van het adviesorgaan Celeval te horen dat hun taak er definitief opzit. Alweer een nieuwe episode in de langgerekte lijdensweg van corona-adviesorganen (DS 25 november). Tom Auwers, voorzitter van Celeval en baas van de FOD Volksgezondheid, blikt voor het eerst terug.

‘Als crisisorgaan was Celeval al minder acuut. De nadruk zal nu bijvoorbeeld meer op de vaccinatie- en teststrategie liggen. Celeval heeft zijn rol gespeeld op de momenten dat het nodig was en ik ben heel trots op dat verhaal.’

Op het einde stond het adviesorgaan nochtans bol van de conflicten. Net daarom wilde de regeringDe Croo er van af. ‘Celeval van tijdens de eerste golf was een fantastische ervaring. We kwamen toen bijna iedere dag samen met Marc Van Ranst, Erika Vlieghe, Yves Van Laethem, Geert Molenberghs en anderen om oplossingen te zoeken. We hebben meer dan honderd vergaderingen gehad en letten erop dat die nooit langer dan één uur duurden. Snel en efficiënt. Het coronabeleid werd daar in stilte uitgestippeld.’

Die groep moest daarna plaats ruimen voor de Gees, de expertengroep die de exitstrategie moest bepalen. Op het einde van de zomer maakte de regeringWilmès er vervolgens een punt van om de oude Celeval ‘evenwichtiger’ te organiseren met de inbreng van onder meer gezondheidseconoom Lieven Annemans en exceo van Bpost Johnny Thijs.

‘Die tweede Celeval was moeilijker. We zaten toen soms in een Zoom-gesprek met 23 mensen die elkaar nog nooit hadden ontmoet. Probeer dan maar eens een maatschappelijk probleem op te lossen. Dat heeft veel energie gevergd. Bovendien was in de eerste Celeval discretie onze sterkte.’

Hebt u daar ook in de nieuwe samenstelling niet op aangedrongen?

(knikt en haalt de schouders op) ‘Kijk hoe snel de interne mail over het stopzetten van Celeval ook weer bij de pers terechtkwam. Dat zegt genoeg. Voor alle duidelijkheid: ook een Marc Van Ranst kun je niet tegenhouden om bijna elke dag bij VTM te zitten, die heeft daar waarschijnlijk een contract (lacht). Maar hij sprak daar nooit uit naam van Celeval. Dat was een belangrijk verschil.’ ‘Er was veel ruzie en ik heb al mijn “people skills” bovengehaald om de spanningen wat te verlichten. Maar uiteindelijk was het onze taak om een duidelijke coronabarometer op te stellen en daar zijn we in geslaagd. We hebben delivered.’

Die barometer heeft de regering uiteindelijk wel naast zich neergelegd. ‘Daarover ben ik niet ontgoocheld. We hebben er wel veel uit geleerd, ook voor de nieuwe barometer die de coronacommissaris nu uitwerkt. Hij moet nu ook een nieuwe expertengroep rond zich verzamelen en de nadruk zal daarbij weer meer op de virologen liggen. Ik hoop persoonlijk dat daarin voldoende psychosociale experts opgenomen zullen worden.’

Komt er nu niet te veel macht te liggen bij één persoon, coronacommissaris Pedro Facon?

‘We hadden juist nood aan een coördinatiefunctie en centralisatie van de macht. Ik denk dat Pedro daarvoor de geschikte persoon is. Hij rapporteert bovendien ook aan de minister van Volksgezondheid.’

Tom Auwers

Er is nochtans nu al sprake van spanningen tussen Facon en Frank Vandenbroucke (SP.A).

‘Die tripartite van de premier, de minister van Volksgezondheid en de coronacommisaris komt nu elke week samen en werkt goed volgens mij. Mocht het echt ontploffen, zou ik het wel weten (lacht).’ ‘De FOD Volksgezondheid is nog altijd met veel meer bezig dan de coronacrisis, natuurlijk. We werken nog altijd aan een nationaal actieplan voor het antibioticabeleid en het uitvoeren van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Als we iets geleerd hebben uit de crisis, dan is het dat gezondheidszorg meer is dan ziekenhuizen en woonzorgcentra. Die hernieuwde aandacht voor armoede, psychosociaal welzijn en suïcide moeten we doortrekken in toekomstig beleid.’

Het crisisbeleid is intussen nog altijd in handen van de gepensioneerde Christiaan Decoster. Die had eigenlijk op 1 juli al willen afzwaaien.

‘Hij zal nu vervangen worden door een permanente crisismanager op Volksgezondheid – de aanwerving is bijna afgerond. Die manager zal zich expliciet focussen op het updaten van het nood- en pandemieplan, de sanitaire crisissen in de wereld en de relaties met de andere crisiscellen binnen de overheid. We kregen daarvoor ook al budgetten van de overheid. Dat heeft toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block nog geregeld.’

Simon Andries

‘Volksgezondheid krijgt een permanente crisismanager. De aanwerving is bijna afgerond’ Celevalvoorzitter en topman FOD Volksgezondheid