Eeuwig leven

Hoog in de Andes vind je nog steeds gemeenschappen waar het leven in honderden jaren nauwelijks veranderd is. Een van de grootste inheemse groepen in het gebied zijn de Quechua, rechtstreekse afstammelingen van de Inca’s. De meeste van hen leven op de grimmige, steile hellingen van de centrale Andes in Peru en Bolivia. De bodem is er arm, de wind sterk, het weer koud.

De dagen brengen ze hoofdzakelijk buiten door, wakend over hun uitgestrekte kuddes alpaca’s, lama’s en schapen – wol is hun levensader. Huizen bieden alleen onderdak en dienen om goederen op te slaan, te eten en te slapen.

De Quechua zijn ervan overtuigd dat bovennatuurlijke krachten de dagelijkse gang van zaken sturen. Een sleutelrol daarbij is weggelegd voor Pachamama, de moeder van alle leven. Het is dankzij haar dat de vruchten rijpen, dat dieren zich vermenigvuldigen en dat vrouwen baby’s krijgen. Zij is het die het weer beheerst. Zij is Moeder Aarde. Om haar constante honger te stillen, krijgt Pachamama alcohol, cocabladeren, bloemen en, één keer per jaar, het bloed van witte babylama’s aangeboden.

Heeft Boris Johnson nog trek in een handelsakkoord met de EU? Voorlopig lijkt het niet zijn belangrijkste bekommernis. De Britse premier heeft andere besognes. In het Lagerhuis dreigt een opstand. Zeventig Conservatieve parlementsleden dreigen volgende week Johnsons coronaplannen weg te stemmen. De regering wil vanaf woensdag een nieuw systeem van dreigingsniveaus invoeren, maar dat is veel te streng en niet-wetenschappelijk, roepen de opstandige parlementsleden. Behalve Cornwell zou heel Engeland in lockdown blijven.

De nakende coronaopstand is in Engeland groter nieuws dan de onderhandelingen met de EU. Dat is vreemd, want alle Brexit-alarmbellen zouden op dit moment moeten rinkelen. De gesprekken zitten immers diep in blessuretijd. Eigenlijk is er geen tijd meer om een fatsoenlijk handelsakkoord op papier te zetten en door alle instanties goedgekeurd te krijgen. Te veel deadlines zijn al gepasseerd.

Toch gaan de palavers door. Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier en zijn team zijn gisteravond naar Londen gereisd. Na een verplichte coronaquarantaine kunnen ze weer fysiek aan tafel gaan met de Britse collega’s. Dat praat makkelijker en dat is nodig, want de voorbije week – die het etiket ‘week van de laatste kans’ kreeg – was alweer een maat voor niets.

Voor hij naar Londen vertrok, gaf Barnier de EU-ambassadeurs een stand van zaken. En hij klonk somber. Of er überhaupt tegen midden volgende week een akkoord mogelijk is, kon hij niet zeggen. Daarmee herhaalde hij de inschatting die Ursula von der Leyen woensdag in het Europees Parlement had gemaakt. De Commissievoorzitster sprak over ‘beslissende dagen’, maar ze voegde eraan toe: ‘Ik kan in alle eerlijkheid niet zeggen of er een akkoord komt of niet.’

Johnson wil toegevingen

De onderhandelingen zitten al maanden geblokkeerd op dezelfde drie domeinen: het gelijke speelveld voor bedrijven, de naleving en afdwingbaarheid van gemaakte afspraken en de visserijsector. Von der Leyen beklemtoonde dat Europa creatief wil zijn, maar dat het de integriteit van de interne markt niet op het spel zet. ‘We hebben een robuust mechanisme nodig zodat de concurrentie eerlijk en vrij blijft. Vertrouwen is goed, maar wetren. geving is beter.’

Hoe gevoelig alles ligt, bleek gisteren opnieuw. RTE, de Ierse overheidsomroep, bracht het nieuws dat Barnier de Britten had voorgesteld dat Europa 15 tot 18 procent van de visserijrechten in de Britse wateren wilde teruggeven. De chefpolitiek van The Sun liet onmiddellijk verstaan dat dit voorstel onverteerbaar is voor de Britten. ‘Het betekent dat de EU nog altijd 80 procent van onze wateren opeist.’

Boris Johnson

De vraag is waarom de onderhandelaars de stekker er niet definitief uittrekken. Ook David Frost, de Britse hoofdonderhandelaar, wil blijven praten. ‘Het is laat, maar een akkoord blijft mogelijk en ik zal de discussies voortzetten tot op het moment dat duidelijk is dat het niet meer mogelijk is’, tweette hij gisteFrost hamert er wel op dat een deal ‘de Britse soevereiniteit volledig moet respecteren’. ‘Dat is niet zomaar een woord, maar heeft praktische gevolgen: controle over onze grenzen, zelf kunnen beslissen over de principes van een robuust systeem om subsidies te controleren en controle over onze viswateren.’

De Britten proberen in elk geval de bal weer in het kamp van Europa te leggen. ‘Of er een deal komt, hangt vooral af van onze Europese vrienden’, zei Johnson. Met andere woorden: de lidstaten moeten toegevingen doen.

Noodmaatregelen

De vraag is ook of een ‘akkoord op de valreep’ zoveel verschil maakt in vergelijking met een no deal. De handelsstromen tussen de EU en het VK zullen na 1 januari sowieso ontregeld zijn. Het VK stapt immers definitief uit de interne markt en de douane-unie. Dat betekent dat er hoe dan ook grenscontroles komen en douaneformulieren ingevuld moeten worden. ‘De Britten zijn daar nog altijd niet goed op voorbereid’, zegt een diplomaat. ‘In NoordIerland moet alle in- en uitvoer via vier havens en drie luchthavens gebeuren. Die zijn niet klaar. Daar zullen speciale tenten opgesteld moeten worden.’

Zonder akkoord wordt het natuurlijk nog ingewikkelder. Dan komen er quota en invoertarieven. De open Ierse grens komt dan echt in het gedrang. Het gezond verstand zegt dus dat er op het laatste moment toch een deal(tje) gesloten wordt. ‘Maar zelfs met een akkoord zal de Britse economie een klap van ongeveer 4 procent krijgen’, weet de diplomaat. ‘De vraag is of Johnson daarvoor zijn politieke kapitaal wil riskeren. De brexiteers zullen het hem aanwrijven. Waarom sluit hij een akkoord waar we niet beter van worden?’

In Europa klinkt de mantra dat men goed voorbereid is. Toch dringen de landen die het meest betrokken zijn – Frankrijk, België, Nederland en Ierland – bij de Europese Commissie aan op noodmaatregelen voor de hardst getroffen sectoren. Zonder akkoord kunnen Europese vliegtuigen tijdelijk niet meer landen in Londen en kunnen Europese vrachtwagenchauffeurs niet meer in het VK rijden. Extra vangnetten zullen dan geen overbodige luxe zijn.

Dominique Minten

‘Of er een deal komt, hangt vooral af van onze Europese vrienden’ Brits premier