‘Nu ook nog eens investeren in thuisbatterij?’

Net voor de jaarwisseling keurde de Kamer op een drafje een fiscale en sociale regeling goed voor de medewerkers van sportclubs. De noodwet kwam er nadat het Grondwettelijk Hof in het voorjaar de regels rond het onbelast bijverdienen had vernietigd wegens discriminatie. Het arrest kwam niet als een verrassing, maar de regering-Michel was potdoof gebleven voor de waarschuwingen.

Dat de regeling rond de ‘terugdraaiende teller’ vernietigd werd, komt evenmin onverwacht. Aan waarschuwingen was er in de aanloop naar de goedkeuring van het decreet in 2019 geen gebrek. Hooghartig sprak de Vlaamse regering over ‘slechts adviezen’, ze veroorloofde zich zelfs een karaktermoord op de auteurs ervan. De verkiezingen kwamen eraan, bij de achterban moest er gescoord worden. Ook de zenuwachtigheid om consumenten te overtuigen de overstap naar duurzame energie te maken, speelde een rol.

Hardhorig en verwaand

Het is typerend voor een zekere bestuursstijl. Bovenal valt de Vlaamse regering in herhaling. Onder leiding van Geert Bourgeois (N-VA) probeerde ze via de invoering van de Turteltaks het debacle van de groenestroomcertificaten op te lossen. Dat kostte niet alleen minister Annemie Turtelboom (Open VLD) haar job, ook het Grondwettelijk Hof maakte er korte metten mee. Mocht minister Lydia Peeters (Open VLD) bekommerd zijn om politieke verantwoordelijkheid – ze was in 2019 de bevoegde minister – nam ze wellicht ontslag.

In zowat een derde van de gevallen die het behandelt, gaat het Grondwettelijk Hof (controle achteraf ) over tot op zijn minst een gedeeltelijke schorsing vanwege discriminatie of een bevoegdheidsoverschrijding. De Raad van State (controle vooraf) adviseert alleen. Die adviezen worden zeker gevolgd als het om de toilettage van de tekst gaat, maar het wordt moeilijker als de kritiek slaat op de kern van het politieke compromis. Dan sukkelen politici plots met hardhorigheid, of haalt de verwaandheid het van een zorgvuldigheidsprincipe.

Natuurlijk mogen politici creatief zijn bij het zoeken naar oplossingen of bij het vertalen van aantrekkelijke ideeën in wetgeving. Het land is niet gebaat met een gouvernement

De parlementen en regeringen tellen ook meer dan voldoende goede juristen. Maar de doofheid voor legitieme kritiek wordt voor de regering soms een levensverzekering. Het zomerakkoord uit 2017 van de regering-Michel koppelde een regeling voor het onbelast bijverdienen (eis van Open VLD) aan de effectentaks (eis CD&V) en aan de hervorming van de vennootschapsbelasting (eis N-VA). Dat compromis was noodzakelijk voor het kabinet en zijn premier. Het Hof liet alleen de vennootschapsbelasting overeind.

Een andere oorzaak blijft het onvermogen om de problemen ten gronde aan te pakken. Steeds nemen regeringen hun toevlucht tot koterijen, uitzonderingsmaatregelen die alles ingewikkelder maken. Dat illustreert het cash-for-carverhaal. De regeling moest een oplossing zoeken voor werknemers die hun bedrijfswagen wilden afstaan, maar het voordeel in loon wilden behouden. Ook daarvan maakte het Grondwettelijk Hof brandhout. Het resulteerde in pruilende ministers die, in plaats van een oplossing te zoeken voor de te zware belastingdruk op arbeid, de verantwoordelijkheid op de rechterlijke macht afschoven.

Demirtaks

Bij de regeling rond de terugdraaiende teller zijn, gecumuleerd, honderden miljoenen in het spel. Daarom duikt de vergelijking met Arco op. In 2011 beloofde de toenmalige federale regering de eigenaars van Arco-aandelen een volledige compensatie. Het bleek om beleggingen te gaan, niet om spaarrekeningen. Het Grondwettelijk Hof blies de oplossing naar het rijk der fabelen. Wellicht zijn de aandeelhouders hun geld kwijt, want de huidige regering durft het thema niet meer aan te snijden.

De Vlaamse regering liet de kwestie niet etteren en besliste vrijdag onmiddellijk om de eigenaars van zonnepanelen te compenseren uit de algemene middelen, zo betaalt elke belastingbetaler mee. Minister van Energie Zuhal Demir paste ervoor om dit via de energierekening te compenseren, er komt bijgevolg geen Demirtaks. Voor de N-VA, die behalve Theo Francken in dezelfde week ook minister-president Jan Jambon in moeilijkheden ziet, zou dat onverteerbaar zijn geweest.

Ik noem het boerenbedrog. Wil de regering het volk overtuigen van groene investeringen, dan moet ze maken dat die kunnen worden terugverdiend.

In plaats van een zaak ten gronde aan te pakken, grijpen regeringen steeds naar uitzonderingsmaatregelen die alles ingewikkelder maken