Tabaks- en alcoholgebruik scholieren stijgt weer

Na een daling van bijna tien jaar gaat het aantal jongeren tussen 12 en 18 jaar dat rookt of alcohol gebruikt, weer omhoog. De stijging is klein, maar ‘we moeten waakzaam zijn’.

Voor het eerst in bijna tien jaar is er een duidelijke knik te zien in het alcoholgebruik bij jongeren. Zowel het aantal scholieren dat ooit al eens alcohol dronk, het aantal dat het afgelopen jaar alcohol dronk als het aantal dat dat geregeld doet, ging met zo’n 2 procent omhoog. Vooral binnen de leeftijdsgroep van 17- en 18-jarigen steeg het aantal regelmatige drinkers fors. In het schooljaar 2017-2018 bedroeg dat 24,2 procent, in 2018-2019 was dat al 31,2 procent. Dat blijkt uit de jaarlijkse bevraging van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD).

‘We zien stijgingen over de hele lijn. Daar kunnen we niet omheen’, zegt Katleen Peleman, directeur van het VAD. ‘Maar de cijfers zijn niet dramatisch. Ze zijn er wel om ons wakker te schudden. We moeten meer doen dan we nu al doen.’

Indrinken

Een echte verklaring voor de stijging heeft het VAD niet. ‘De reden is waarschijnlijk ook niet eenduidig. Maar ik kan me inbeelden dat fenomenen zoals “indrinken” en “bingedrinken” regelmatig alcoholgebruik wel in de hand kunnen werken. Dat is natuurlijk niet nieuw, maar we moeten het wel in de gaten houden.’

Ook het tabaksgebruik van de schoolgaande jeugd gaat omhoog. Al is de stijging kleiner dan bij alcohol. Het gaat om minder dan 1 procent. Opvallend is wel het verschil tussen de onderwijsvormen. Bij leerlingen in het beroepsonderwijs (bso) steeg het aantal rokers met zo’n 3,5 procent, in het algemeen secundair (aso) met 2,3 procent en in het technisch onderwijs (tso) is er zelfs een daling van 1,2 procent. ‘We moeten waakzaam zijn en blijven inzetten op leerlingen uit bepaalde onderwijsvormen. Maar vaak is het niet voldoende om alleen te focussen op de jongeren, we moeten naar hun volledige leefomgeving kijken’, zegt Dries Vandenbempt van het Vlaams Instituut Gezond Leven.

E-sigaret

Voor het tweede jaar op rij werd ook gevraagd naar het gebruik van de e-sigaret. ‘We zien daar vooral experimenteergedrag. Het gaat vaak om “eens proberen”, maar daarna stoppen de meesten’, zegt Vandenbempt.

Ook in het cannabisgebruik van jongeren is weinig evolutie te zien. ‘Maar eigenlijk toont dat ook aan dat er nog werk aan de winkel is. Het gebruik stijgt niet, maar het daalt ook niet’, zegt Peleman.

‘Het is niet voldoende om alleen te focussen op de jongeren. We moeten naar hun hele leefomgeving kijken’

Dries Vandenbempt Vlaams Instituut Gezond Leven