Chinese elite-universiteit strijkt neer in Boedapest
Een Amerikaanse universiteit moest eerder vertrekken, nu rolt Boedapest de rode loper uit voor een Chinese tegenhanger. Een nieuw teken dat Hongarije een vehikel wordt voor Chinese belangen in de EU?
In 2019 pestte de regering van de Hongaarse premier Viktor Orban een van de meest gereputeerde universiteiten van Midden-Europa het land uit. De Central European University (CEU), opgericht door de Amerikaans-Joods-Hongaarse filantroop George Soros, had als missie het pluralisme en de democratie te versterken in ex-communistische staten. Een wetswijziging die volgens het Europese Hof van Justitie in strijd was met het EU-recht, dwong de CEU het grootste deel van haar activiteiten naar Wenen te verhuizen.
Nu lijkt dezelfde regering-Orban de rode loper uit te rollen voor de Chinese Fudan-universiteit. Tegen 2024 willen de Hongaren een satellietcampus voor die elite-instelling uit Sjanghai optrekken in Boedapest. Voor de financiering, zo onthulde onderzoekswebsite Direkt36.hu op basis van regeringsdocumenten, zou de Hongaarse regering 300 miljoen euro overheidsgeld uittrekken én een lening van 1,3 miljard euro nemen bij de China Development Bank. ‘De kosten van de bouw van de Fudan-campus zijn hoger dan de 486 miljard forint (1,36 miljard euro) die de regering in 2019 besteedde aan alle staatsinstellingen voor hoger onderwijs samen’, zegt Direkt36-journalist Szabolcs Panyi.
Bovendien zouden de documenten aangeven dat bij de bouw zowel materialen als mankracht uit China zullen komen, en dat het project de plaats zal innemen die bedoeld was voor de ‘studentenstad’: een nieuwe wijk die betaalbare huisvesting moest bieden aan 8 à 10.000 studenten.
Opening naar het Oosten
Panyi ziet het als een van de vele tekenen dat Hongarije een vehikel dreigt te worden voor Chinese belangen binnen de EU. De toegenomen invloed van Peking is ook zichtbaar in de activiteiten van Chinese inlichtingendiensten in Hongarije en de stellingnames van de regering-Orban. Zo bekritiseerde de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken onlangs EU-sancties wegens Chinese mensenrechtenschendingen tegen de Oeigoeren – die zijn regering eerder mee goedgekeurd had – als ‘schadelijk’ en ‘nutteloos’. Meteen daarna kwam de Chinese minister van Defensie op bezoek in Boedapest.
Orbans zogenaamde ‘opening naar het Oosten’ leverde tot nu toe gemengde resultaten op, maar is wel een win-win voor Chinese staatsbedrijven én figuren uit de entourage van de premier. Vorig jaar werd een contract van 1,9 miljard euro, voor de bouw van een treinverbinding tussen Belgrado en Boedapest, toegekend aan een consortium van Chinese bedrijven en een Hongaarse firma, die wordt gecontroleerd door zakenman Lorinc Meszaros. Meszaros, een voormalige gasfitter en jeugdvriend van Orban, is de rijkste man van Hongarije. Zijn zakenimperium kende een astronomische opmars nadat Orban in 2010 aan de macht was gekomen en de openbare aanbestedingen – vaak betaald met EU-subsidies – binnenstroomden.
De oppositie gaat te keer tegen de plannen voor de Chinese campus. De linkse burgemeester van Boedapest, Gergely Karacsony, schreef op
Facebook dat de universiteit ‘een instrument kan zijn om de politieke invloed en macht van de Chinese staat en zijn geheime diensten uit te breiden in Hongarije en Europa’.
Spionageschool
De Fudan-universiteit, schrijft Direkt 36, is niet alleen een elite-instelling die als ‘prominent instrument voor culturele expansie’ dient, maar leidt ook Chinese spionnen op en dient als kweekvijver voor de Communistische Partij.
Een woordvoerder van de Hongaarse regering antwoordde niet op vragen van De Standaard over de details van de deal met de Fudanuniversiteit, maar stelde wel dat die zou helpen om van Hongarije ‘een regionaal kenniscentrum te maken’ en Chinese investeerders aan te trekken. De bouw van de ‘studentenstad’ blijft volgens de woordvoerder ‘gepland naast de campus van de Fudan-universiteit’.
Panyi is sceptisch: ‘De regering probeert nu de schade te beperken en tracht de studentenstad op de een of andere wijze te redden. Maar dat is lastig, want de originele plannen moeten flink aangepast worden om er plaats aan te bieden.’
‘De campus kost meer dan de Hongaarse regering in 2019 besteedde aan alle staatsuniversiteiten’
Szabolcs Panyi Direkt36journalist
MILITAIR De Navo-landen zullen hun 9.600 militairen uit Afghanistan terugtrekken. Dat lieten ze gisteren weten, een dag nadat de Amerikaanse president Joe Biden had aangekondigd dat hij Amerikaanse soldaten zou weghalen uit het land vóór de symbolische datum van 11 september. De terugtrekking begint op 1 mei en zal afgerond zijn ‘binnen enkele maanden’. Elke Taliban-aanval zal tijdens deze terugtrekking met een ‘krachtige reactie’ worden beantwoord, aldus de Navo.
Momenteel bevinden zich nog een zeventigtal Belgische militairen in Afghanistan. Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) zegt in een reactie dat deze aankondiging, op enkele dagen van de Vredesconferentie over Afghanistan, tot gevolg zou kunnen hebben dat de druk op de Taliban vermindert. ‘Daardoor zouden zij minder geneigd kunnen zijn om een akkoord na te streven. Het is daarom van essentieel belang het vredesproces nog nauwlettender te volgen.’
De conferentie in Istanbul zou de Taliban en de Afghaanse regering tot een akkoord moeten brengen.