De naam van de vader blijft domineren
Sinds de invoering van de dubbele familienaam in juni 2014 blijft het jaarlijkse aantal beperkt en stabiel. Maar dat de keuzemogelijkheid bestaat, is van groot belang, zegt socioloog Ignace Glorieux.
De jaarlijkse cijfers van het aantal pasgeborenen met een dubbele familienaam zijn weinig spectaculair: er is bijna statistische goodwill in de afronding nodig om te spreken van een heel lichte stijging. De dominante tendens blijft met andere woorden gelden: in 91 procent van de gevallen wordt nog altijd voor de naam van de vader gekozen. Dat is iets uitgesprokener in Vlaanderen. In Brussel en Wallonië wordt dan weer iets vaker de naam van de moeder aan het kind gegeven. ‘Iets vaker’ betekent dan vijf procentpunt.
Moeders en meemoeders
Het is voorlopig gissen naar een verklaring voor het kleine verschil: is het cultureel gebonden en komt dit duidelijker tot uiting in onze cultureel diverse hoofdstad? In van oorsprong Spaanse families bijvoorbeeld is de dubbele naam al langer ingeburgerd. Of misschien wonen er meer alleenstaande moeders in het Brussels en Waals Gewest? Of moeders en meemoeders? Of de meest voor de hand liggende verklaring: maken koppels daar gewoon vaker de keuze voor de naam van de moeder?
Van de 53.480 kinderen met Belgische nationaliteit die vorig jaar in Vlaanderen zijn geboren, kregen 2.088 een dubbele familienaam met volgorde vader-moeder en 657 een dubbele familienaam moeder-vader. 48.576 pasgeborenen kregen enkel de naam van de vader, 2.159 enkel de naam van de moeder. Voor heel België kregen 5.557 kinderen een dubbele familienaam vader-moeder en 1.353 een dubbele familienaam moeder-vader, van de in totaal 94.577 geborenen.
De cijfers komen van de federale overheidsdienst Binnenlandse Zaken. Ter opfrissing: sinds juni 2014 mogen ouders zelf kiezen welke achternaam ze aan hun kinderen meegeven: die van de vader, die van de moeder of een combinatie van beide in de volgorde die de ouders kiezen.
Stamboom
‘Het is niet omdat weinig mensen voor de dubbele naam kiezen, dat het niet belangrijk is’, zegt socioloog Ignace Glorieux (VUB). ‘Ik kan me voorstellen dat in een aantal gevallen mensen het net heel belangrijk vinden dat de moeder eerst staat of dat er een dubbele naam gekozen kan worden. Een aantal van 657 mensen is statistisch gezien niet veel, maar op persoonlijk vlak zullen dat waarschijnlijk bewuste en belangrijke keuzes geweest zijn.’
Glorieux denkt niet dat de curve in de toekomst bokkensprongen zal maken. ‘Het is natuurlijk heel patriarchaal, enkel de naam van de vader toekennen, maar veel families hechten nog altijd belang aan hun stamboom. Het is traditie. En tegelijk ook fictie.
Wie ver teruggaat, baseert zich namelijk op de mannelijke lijn terwijl de lijn van de moeder evengoed belangrijk is. Zoals je ook niet het product bent van een paar mensen, maar van duizenden.’
De socioloog onderstreept ook het belang van de keuzemogelijkheid. ‘Wie een kind krijgt, staat hier even bij stil en dat is goed. Het is niet omdat we het al eeuwen doen, dat we het vandaag normaal moeten vinden dat kinderen alleen de naam van hun vader dragen.’
Het sop is de kool dus waard. En misschien kan een dubbele familienaam zelfs soelaas bieden als men de kool en de geit wil sparen.
‘Het is niet omdat we het al eeuwen doen, dat we het vandaag normaal moeten vinden dat kinderen alleen de naam van hun vader dragen’
Ignace Glorieux Socioloog VUB