De meesterfraudeur die 150 jaar cel kreeg
De Amerikaanse superbelegger annex oplichter Bernie Madoff is overleden in de gevangenis. Hij beloofde zijn beleggers spectaculaire winsten, in werkelijkheid stal hij meer dan 19 miljard dollar.
Bernard ‘Bernie’ Madoff (82) zou een natuurlijke dood gestorven zijn in de gevangenis van Butner (Noord-Carolina), waar hij sinds 2009 een celstraf van liefst 150 jaar uitzat.
In maart 2009 bekende Madoff dat hij minstens vijftien jaar lang de grootste piramidefraude uit de Amerikaanse geschiedenis had geleid. Hij ontfutselde zijn vaak beroemde en steenrijke cliënten in totaal meer dan 19 miljard dollar voor zijn investeringsfonds, met de belofte van spectaculaire opbrengsten. Aan de hand van valse bankrekeninguittreksels en beursorders liet hij zijn slachtoffers geloven dat hun gezamenlijke vermogen was aangegroeid tot een slordige 65 miljard dollar.
Niets was echter minder waar. Net als de Italiaanse oplichter Charles Ponzi in de jaren 20 van de vorige eeuw betaalde Madoff bestaande cliënten louter uit met de inleg van nieuwe beleggers. Het gros van hun geld stak hij in eigen zak. Hij kocht er onder meer villa’s mee in New York en Florida, maar ook aan de Franse Rivièra, waar hij zich graag liet opmerken op zijn luxejacht ‘Bull’.
Steven Spielberg
Madoff kon zijn oplichtingstruc, ook toegepast bij piramidespelen, minstens vijftien jaar volhouden. In Wall Street genoot hij namelijk het allerhoogste aanzien. Zo was hij van 1990 tot 1993 zelfs voorzitter van de technologiebeurs Nasdaq. Daardoor wist hij de financiële inspectiediensten lang om de tuin te leiden, zelfs nadat controleurs waren binnengevallen in zijn kantoor. Dat kantoor, dat hij samen met zijn zonen en zijn broer runde, was gevestigd in drie verdiepingen van de iconische Lipstick Building in hartje Manhattan. Zijn persoonlijke kantoorruimte was voor de meeste werknemers verboden terrein.
Onder zijn beroemde cliënten mocht Madoff onder anderen regisseur Steven Spielberg en de acteurs Kyra Sedgwick en Kevin Bacon rekenen. Daarnaast beheerde hij de portefeuille van grote instellingen, zoals verschillende universiteiten in New York. De curator slaagde erin zo’n 14 miljard dollar van hun totale inleg van ruim 19 miljard te recupereren, zodat de slachtoffers alsnog deels terugbetaald konden worden.
‘Al het geld is op’
Het tij keerde definitief in december 2008, tijdens de financiële crisis. Toen beleggers door die crisis meer geld uit hun beleggingsportefeuilles wilden terughalen dan Madoff kon terugbetalen, biechtte hij zijn zonen Andrew en Mark uiteindelijk op dat hij iedereen al die tijd belazerd had. Zij verwittigden daarop de FBI. ‘Al het geld is op’, citeert Andrew Madoff zijn vader in een geautoriseerde biografie die in 2011 verscheen. ‘Alles is een grote leugen geweest.’
Vier maanden later, in maart 2009, pleitte Madoff schuldig aan fraude, witwassen, meineed en diefstal. Hij hield voor de rechtbank wel vol dat hij jarenlang een legitieme operatie had gerund en pas illegale praktijken ging gebruiken nadat hij gemerkt had dat hij zijn cliënten niet meer kon terugbetalen. ‘Hoe langer dat bleef duren, hoe meer ik besefte dat ik op een dag gearresteerd zou worden en voor de rechter zou moeten verschijnen’, zei hij tijdens de rechtszaak. De aanklagers hielden echter vol dat de fraude al in de jaren 80 moest begonnen zijn, mogelijk zelfs nog vroeger.
Verscheurde familie
Zijn veroordeling tot 150 jaar cel, de maximaal mogelijke straf, bracht niet alleen Madoff zelf ten val, ze verscheurde ook zijn familie. Zoon Mark Madoff pleegde in december 2010 zelfmoord. Daarop verbrak Madoffs vrouw Ruth alle contact met haar echtgenoot. ‘Ik ben verantwoordelijk voor de dood van mijn zoon. Dat is heel, heel erg moeilijk om te dragen’, zei Madoff in 2013 tijdens een telefonisch interview met CNN. ‘Ik leef elke dag met spijt en met het besef van de pijn die ik veroorzaakt heb, niet het minst bij mijn familie en slachtoffers.’
Een jaar geleden vroeg Madoff nog om vervroegd vrijgelaten te worden. Naar eigen zeggen had hij toen nog maar 18 maanden te leven, wegens een chronische nieraandoening. De rechter ging niet op dat verzoek in. Tijdens de rechtszaak hadden de gedupeerden gevraagd dat hij de rest van zijn leven achter tralies zou doorbrengen. Wat dus ook gebeurde.
Het rijk van Madoff was uit toen zijn cliënten hun geld nodig hadden tijdens de crisis van 2008 en hij hen niet kon terugbetalen