Kan ‘generatieverbod’ voor tabak de sigaret straks smoren?
Brommer op zee Zondag 19.20 uur op VPRO en om 22 uur op Canvas. ¨¨¨¨è
Een boekenprogramma dat Brommer op zee heet en gepresenteerd wordt door het Vlaams-Nederlandse duo Ruth Joos en Wilfried de Jong, daar keek ik wel naar uit. En dat was nog meer zo toen ik de begingeneriek zag: prettig pruttelende letters visualiseren mooi het gebrom van de titel, ontleend aan een kort verhaal van Maarten Biesheuvel. De wanden van het decor zijn behangen met fragmenten uit datzelfde verhaal: dit programma is met zorg gemaakt, er is duidelijk naar details gekeken.
Een klein en intiem programma wilden ze maken, zei De Jong zaterdag in deze krant. Met het knusse, stemmig verlichte decor zaten ze wat dat betreft al goed. Joos en De Jong trapten af door elkaar staand aan een met boeken bezaaide secretaire leestips te geven: een manier om meer boeken binnen te smokkelen dan er aan bod kunnen komen in de gesprekken. Dat ging van De sneeuwpanter van Sylvain Tesson over Boem, paukenslag van Matthijs de Ridder en De jaren van Annie Ernaux tot een fotoboek van Bas Losekoot. Vanuit een apart hokje keek schrijfster Nelleke Noordervliet toe, een opengeklapte laptop voor de neus. Zij kreeg even later een voorzet van De Jong met als opdracht terug te schrijven en een afgewerkte tekst voor te lezen tegen het eind van het programma. Dat deed ze met bravoure: het werd een ontroerend vignet en tegelijk een hommage aan haar vader, een automonteur.
Maar de ruggengraat van het programma waren twee gesprekken: met Josse De Pauw over zijn autobiografische boek In open veld en met Sofie Lakmaker over haar spraakmakende debuut De geschiedenis van mijn seksualiteit. Met De Pauw ontspon zich een boeiende gedachtewisseling over beginnen, over hoe hij ondanks zijn rijkgevulde carrière nog steeds het gevoel heeft dat alles nog moet losbarsten. En over hoe je wat je ziet je pas kunt toe-eigenen als je het neerschrijft. Bij Lakmaker miste een wat ingewikkeld geformuleerde vraag van Joos aanvankelijk doel, maar dankzij een bijsturende De Jong kwam er alsnog een origineel antwoord over hoe Lakmaker ‘een sportopvatting heeft over het schrijversbestaan’.
Aan het programma is ook een leesclub verbonden. Die gaat deze maand over het boek van Lakmaker. Dat item ging gisteren niet erg de diepte in. Tegen dat de drie lezers hun eerste leesindruk uit de doeken hadden gedaan en er zich een begin van een discussie ontspon, zat de tijd erop. Maar die diepte komt misschien nog: de boekenclub loopt een hele maand.
De lakmoesproef bij een boekenprogramma is: heb ik boeiende gesprekken gezien die mijn nieuwsgierigheid en appetijt hebben geprikkeld om de boeken te lezen? Het antwoord is ja. Missie geslaagd. Joos en De Jong interviewen pretentieloos en vanuit een oprechte interesse, al moet de chemie tussen hen – die er zeker is – nog wat wennen aan de camera. Maar dat komt ongetwijfeld goed. Een nieuwe brommer moet je ook altijd even uittesten.
Nelleke Noordervliet schreef ter plekke een ontroerend vignet over haar vader, een automonteur