Westers front neemt gespierdere houding aan tegenover Rusland
Tsjechië wijst achttien Russische diplomaten uit wegens ‘betrokkenheid bij een ontploffing in een wapendepot’. Andere Navo-leden steunen Praag en nemen stelling in tegen Moskou, dat zijn troepen opbouwt aan de Oekraïense grens.
De Russische geheime dienst Groe was volgens Tsjechië betrokken bij een dodelijke explosie in een munitiedepot in het Tsjechische Vrbetice, in 2014. Dat zei premier Andrej Babis zaterdag op een persconferentie. In het magazijn van het leger lag 50 ton munitie opgeslagen, er vielen twee doden. Als sanctie zet Tsjechië meteen achttien Russische diplomaten uit. Opvallend: twee belangrijke verdachten in het onderzoek naar de explosie zijn de Groe-officieren die ook verdacht worden van de vergiftiging van ex-spion Sergej Skripal en diens dochter in het Britse Salisbury (zie inzet).
Tsjechië is sinds het einde van het communistische tijdperk in 1989 niet meer zo in aanvaring gekomen met Moskou. ‘We hebben iedereen uitgezet die door onze inlichtingendiensten duidelijk geïdentificeerd werd als agent van de Russische inlichtingendiensten SVR en Groe’, zei de Tsjechische minister van Binnenlandse Zaken Jan Hamacek. De Tsjechen hebben zowel de Navo als de EU op de hoogte gebracht van de volgens premier Babis ‘precedentloze en schandalige’ situatie. Vandaag zullen ze die ook aankaarten op een vergadering van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken.
De vinnige Tsjechische reactie leidt tot een verdere opbouw van de spanning tussen de Navo-landen en Rusland. Het land kreeg meteen steun uit Washington. De Amerikaanse ambassade drukte appreciatie uit voor de ‘actie die Rusland doet betalen voor gevaarlijke acties op Tsjechische bodem’.
Zelf zetten de VS vorige week al tien Russische diplomaten het land uit. Ze vaardigden ook een reeks sancties uit tegen Rusland. De aangehaalde redenen waren onder meer Russische hackingoperaties, inmenging in de Amerikaanse verkiezingen vorig jaar en de recente Russische troepenopbouw aan de Oekraïense grens en op de geannexeerde Krim. Dat laatste gebeurde terwijl het geweld tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger weer oplaaide.
Marineschepen
De Britse krant The Sunday Times meldde gisteren dan weer dat de Britse marine in mei oorlogsbodems naar de Zwarte Zee zal sturen. Die beslissing komt er nadat de Amerikaanse president Joe Biden de komst van twee Amerikaanse schepen heeft afgelast om de crisis in de regio niet verder aan te wakkeren.
‘Het VK verleent zijn volledige steun aan onze Tsjechische bondgenoten, die blootgelegd hebben hoever de Groe gaat’, stelde de Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab. ‘Na de aanval in Salisbury toont dit aan dat er een patroon is in het gedrag van Rusland.’
‘We moeten duidelijke lijnen trekken tegenover Moskou’, verklaarde de Franse president Emmanuel Macron intussen in een interview met de Amerikaanse zender CBS. ‘Dat is de enige manier om geloofwaardig te zijn. Sancties op zichzelf volstaan niet, ze zijn deel van het pakket.’ Met Macron, die tot nu aanstuurde op een meer pragmatische relatie met Rusland, neemt nu ook een cruciale EU-leider een gespierdere houding aan tegenover Moskou.
De Russische regering noemde de uitzettingen van zijn diplomaten in Tsjechië ‘de voortzetting van een reeks anti-Russische acties die de Tsjechische republiek de afgelopen jaren ondernomen heeft’ en een poging om ‘de VS te behagen’. Als reactie op de uitzetting van zijn diplomaten in de VS had Moskou eerder al tien Amerikaanse diplomaten uitgewezen.
Russische regering noemt uitzetting van zijn diplomaten in Tsjechië poging om ‘VS te behagen’
Agenten die Skripal vergiftigden ook hoofdverdachten voor explosie in Tsjechië
Wachten op Merkel
Het Kremlin zou nu ook kunnen overgaan tot de sluiting van de Tsjechische ambassade in Moskou, liet een diplomatieke bron weten aan het Russische persagentschap Interfax. Minister Hamacek stelde dat zijn land nieuwe maatregelen zou nemen als Rusland de Tsjechische ambassadeur het land uitzet.
En zo zijn alle Europese ogen weer gericht op Angela Merkel, die aan haar laatste maanden als Duits bondskanselier toe is. Ook zij drong al aan op het weghalen van de Russische troepen bij de Oekraïense grens, maar de huidige escalatie zal wellicht wat meer ontmijningskunst vereisen.
Nadat de Tsjechische regering zaterdag had aangekondigd dat ze achttien Russische diplomaten het land zou uitzetten als represaille voor de Russische betrokkenheid bij de ontploffing in Vrbetice in 2014, verspreidden Tsjechische politiediensten ook een opsporingsbevel voor twee mannen die enkele dagen voor de ontploffing inreisden als Aleksandr Petrov en Roeslan Bosjirov.
Dat bleken valse identiteiten van de Russische geheim agenten Aleksandr Misjkin en Anatolij Chepiga. Zij worden er ook van beschuldigd de voormalige Russische dubbelagent Sergej Skripal en zijn dochter Joelia vergiftigd te hebben met het zenuwgas novitsjok. Dat gebeurde in het Engelse plaatsje Salisbury in 2018.
Volgens het Tsjechische weekblad ziet de politie beide mannen als hoofdverdachten voor de ontploffing in Vrbetice. Ze zouden een aanvraag ingediend hebben om het munitiedepot te bezoeken.
waar eerder dat jaar een oorlog was uitgebroken tussen het Oekraïense leger en door Rusland gesteunde separatisten.
Volgens minister van Binnenlandse Zaken Jan Hamacek vermoeden de onderzoekers dat de bommenleggers niet van plan waren om de munitie te laten ontploffen terwijl ze nog in de opslag in Tsjechië lag, maar op een later moment in het transport. (rte)