Eendracht maakt macht, ook voor versnipperd links
In Frankrijk proberen linkse partijen een blok te vormen tegen Marine Le Pen en president Macron. Makkelijker gezegd dan gedaan.
De ooit zo machtige Parti Socialiste (PS) ligt al even op apegapen. In 2017 kreeg haar presidentskandidaat Benoît Hamon een magere 6 procent van de stemmen. In het parlement donderde ze toen van 280 naar 30 zetels. Het was een afstraffing voor vijf jaar François Hollande als president. Volgens PS-voorzitter Olivier Faure voltrok zich tijdens dat quinquennat de scheiding tussen zijn partij en de arbeidersklasse. Hollandes vriendelijke beleid jegens het zakenleven en zijn inzet voor steeds meer liberale kwesties deden de traditionele kiezers vertrekken.
Over een jaar kiezen de Fransen een nieuwe president. Terwijl alle peilingen wijzen op een duel tussen Emmanuel Macron en Marine Le Pen proberen de Franse linkse partijen te redden wat er te redden valt. Sinds die zware nederlaag is links versnipperd en kan niemand nog een echt antwoord bieden op de twee gedoodverfde finalisten.
De groene Europarlementariër Yannick Jadot riep zijn linkse vrienden zaterdag bijeen in een hotel in het volkse 19de arrondissement van Parijs. De PS zat er rond de tafel met de ecologisten, het links-populistische La France Insoumise (LFI) en de communisten. Ze willen vooral een dam vormen tegen Le Pen en haar extreemrechtse Rassemblement National, die op de drempel van de macht staan. Het alternatief – nog eens vijf jaar Macron – is voor Jadot al evenmin een goed vooruitzicht.
Volgens een Ifop-peiling wil 70 procent van de Fransen geen nieuw duel tussen Macron en Le Pen. Maar de alternatieven zijn zo zwak en versnipperd dat er momenteel geen ander scenario is. Xavier Bertrand, voormalig lid van Les Républicains (die ook nog steeds zoeken naar een uitweg uit de lappenmand), doet een verdienstelijke poging, maar weegt te licht.
Water erg diep
Als de eerste ronde van de verkiezingen nu zou plaatsvinden, stoten Le Pen en Macron allebei door met een kwart van de stemmen. Hun allegaartje linkse uitdagers hinkt ver achterop. Jean-Luc Mélenchon van La Franse Insoumise, die zich voor de derde keer kandidaat stelt, zou 10 procent van de kiezers kunnen bekoren. De Parijse burgemeester Anne Hidalgo (PS) – die haar ambities niet meer wegsteekt – en Yannick Jadot (EELV) halen zelfs de 10 procent niet. Er is niet veel ruimte voor La Gauche, stelt Antoine Bristielle van de denktank Fondation Jean Jaurès, ‘en drie kandidaten in een kleine ruimte, die stevenen recht op de muur af’.
Er zijn twee grote twistappels tussen het kamp PS-EELV en LFI: Europa en economische thema’s. Voor La France Insoumise is Europees lidmaatschap een noodzakelijk kwaad. De partij is niet (meer) voor een Frexit, maar wel voor ongehoorzaamheid binnen de Europese instellingen. Met de sociale en ecologische raakvlakken hoopt Jadot toch genoeg grond te vinden voor een links front. Als dat er komt en ze een gemeenschappelijke kandidaat
‘Drie kandidaten in een kleine ruimte, die stevenen recht op de muur af’
Antoine Bristielle
Denktank Fondation Jean Jaurès
naar voren schuiven, is het nog maar de vraag wie dat wordt. Kiezers van de PS zouden nog voor een ecologist kunnen stemmen en vice versa, maar tussen hen en les Insoumis is het water heel diep. Die laatsten hebben het Hollande-tijdperk nog niet verwerkt.
‘Een gemeenschappelijke kandidatuur zou langs beide kanten offers vragen’, zegt Bristielle. ‘Mélenchon leeft met het idee heeft dat hij geen toegevingen kan doen, want dan loopt hij gevaar zich af te snijden van zijn electoraat dat ver afstaat van de politiek. Bij de kiezers van de ecologisten zit dan weer een deel van de teleurgestelden van het macronisme. Die zijn veel te liberaal voor Mélenchon.’
Een jaar voor de verkiezingen ziet het er niet al te best uit. Maar een jaar voor de verkiezingen in 2017 was Macron zelfs nog geen kandidaat. Er kan dus nog heel wat gebeuren. De aanwezigen op de eerste bijeenkomst voor een links front waren hoopvol, al is de weg nog lang. Maar dat Mélenchon geen gaatje vond in zijn agenda om er zelf bij te zijn – hij stuurde zijn nummer twee – laat al vragen rijzen over de slaagkansen.