Als de hebzucht te groot wordt
Rebellie van rijke topclubs lokt vooral woede uit
‘We wisten niet dat we slangen in onze nabijheid hadden. Nu weten we dat wel.’ Met die woorden haalde Uefa-voorzitter Aleksander Ceferin gisteren onder meer uit naar Andrea Agnelli, de voorzitter van het Italiaanse Juventus, een van de twaalf topclubs die zondagnacht bekendmaakten dat ze van plan zijn om zich af te splitsen in een Super League. De Sloveense voorzitter van de Europese voetbalbond ging er tot dit weekend nog van uit dat alle Europese topclubs zich konden vinden in de hernieuwde Champions League-formule, een geplande hervorming van het kampioenenbal vanaf de zomer van 2024 die de Uefa gisteren goedkeurde.
Ceferin is vooral ontgoocheld over de dubbelrol die de voorzitter van Juventus heeft gespeeld. ‘Agnelpartner
is voor mij de grootste teleurstelling’, sneerde hij. ‘Ik heb nog nooit iemand gezien die zo vaak en zo hardnekkig heeft gelogen.’
Als voorzitter van de European Club Association (ECA), de federatie die officieel de belangen van alle Europese voetbalclubs vertegenwoordigt, was Agnelli de voorbije maanden een belangrijke gespreksvan de Uefa. Nooit liet hij uitschijnen dat hij onderhandelde met Wall Street-bank JP Morgan over de oprichting van een aparte, halfgesloten elitecompetitie. Uefabaas Ceferin had daarover zaterdag zelfs nog contact met Agnelli. ‘Hij zei dat er niets speelde, dat het alleen ging om geruchten. Daarna schakelde hij zijn telefoon uit.’
Alles of niets
Ook Ed Woodward (de vicevoorzitter van de Britse Premier-Leagueclub Manchester United, red.) kreeg ervan langs. ‘Hij belde me donderdagavond, vertelde me dat hij heel tevreden is over alle aanpassingen en dat hij ze volledig steunt. Hij wilde alleen praten over Financial Fair Play, maar natuurlijk had hij toen zijn handtekening al elders gezet.’
Nog pijnlijker is dat Agnelli intussen ontslag heeft genomen als voorzitter van de ECA. Samen met Joe Glazer, de Amerikaanse voorzitter van Manchester United, zou de 45-jarige Italiaan straks vicevoorzitter worden van de Super League. Alleen Real Madrid-voorzitter Florentino Pérez, die andere grote voorvechter van de aparte elitecompetitie, zou boven hen staan.
Ceferin dreigde er gisteren opnieuw mee al wie in de Super League speelt uit te sluiten van EK’s en WK’s. Jesper Möller, een bestuurslid van de Uefa, gaf zelfs te kennen dat Real Madrid, Chelsea en Manchester City meteen uit de halve finales van de huidige Champions League gegooid zouden worden.
De Uefa had het gevaar nochtans moeten zien aankomen. De Euroli pese topclubs houden de Europese voetbalond al jaren in een wurggreep (DS 3 november 2018). Meermaals werd achter de schermen gedreigd met een volledig gesloten aparte elitecompetitie en – om de tv-bonzen te plezieren – zelfs met Super League-wedstrijden in het weekend, in volle concurrentie met de wedstrijden in de nationale competities.
Die scherpe kantjes zijn inmiddels afgevijld. De Super Leaguewedstrijden zouden nu tijdens de week plaatsvinden, de nieuwe elitecompetitie zou niet volledig gesloten zijn – elk jaar zouden vijf nieuwe clubs zich kunnen kwalificeren – en als extra glijmiddel beloven Agnelli en co. een grotere solidariteitsbijdrage voor de rest van de Europese voetbalpiramide. Daartegenover staat dat de twaalf rebellerende clubs het blufpoker deze keer wel erg ver doordrijven. Door openlijk een persbericht uit te sturen op de vooravond van de goedkeuring van de vernieuwde Champions League, lijken ze alles of niets te spelen.
Ofwel gaat hij de geschiedenis in als de doodgraver van het Europese voetbal, ofwel als een visionair die zijn tijd ver vooruit was
Wereldcircus
Typisch Agnelli, zeggen ingewijden. Als neef van Fiat-ceo Giovanni Agnelli is Andrea bovenal een marketeer en een ambitieuze zakenman. Hij beseft dat tal van Europese topclubs intussen wereldmerken geworden zijn en wil daar commercieel volop de vruchten van plukken. Net daarom contracteerde Agnelli destijds Cristiano Ronaldo bij Juventus.
De toekomstige groei van ‘het product voetbal’ zal vooral komen uit de VS, China en het MiddenOosten. Als dat betekent dat de televisie en sponsors steeds meer de baas worden van wedstrijdschema’s en de Champions League over tien jaar een rondreizend commercieel wereldcircus wordt, so be it. Hoeveel geld dat kan opbrengen toont de Spaanse Supercup. Voor 120 miljoen euro verhuisde die in 2019 voor drie seizoenen naar … Saudi-Arabië.
En dus blijft Agnelli zolang mogelijk op twee paarden wedden. Want het viel op dat Juventus gisteren als enige van de oprichtende clubs uitdrukkelijk aangaf dat zowel de timing als de levensvatbaarheid van de Super League nog onzeker is. Of dat Ceferin en de Uefa zal overtuigen om Agnelli en co. alsnog meer tv-geld en/of extra plaatsen in de hernieuwde Champions League te beloven, is koffiedik kijken.
Agnelli zelf houdt wel van zo’n riskante uitdaging. Ofwel gaat hij de geschiedenis in als de doodgraver van het Europese voetbal, ofwel als een visionair die zijn tijd ver vooruit was. Een tussenweg lijkt na zondagnacht niet meer mogelijk.