Medelijden met de Queen
Afgelopen weekend werden alle registers opengetrokken voor de afscheidsplechtigheid van de Britse prins Philip. De journaals van VTM en VRT openden er zaterdag minutenlang mee. We leerden veel: het was een intieme en sobere plechtigheid, al was er dan een heel leger betrokken bij de muziek en de choreografie, de kist was gemaakt van oude Engelse eik, prins Harry en prins William hadden met elkaar gepraat en koningin Elisabeth zat helemaal alleen vooraan in de kerk. Of er na de plechtigheid nog een koffietafel was, weten we niet. Het hof had verkozen daar niet over te communiceren.
De UAntwerpen heeft in een studie aangetoond dat in het coronajaar het aandeel van buitenlands nieuws in de journaals terugliep van 28 naar 21 procent, en dat die 21 procent dan nog vooral over covid-19 ging. Buitenlandnieuws is al schaars, als er minder van gegeven wordt, moedigt dat onze bevolking aan om zich verder naar binnen te keren. Dat is vreemd voor een regio die zo afhankelijk is van de export.
De Britse koninklijke familie is een constitutionele monarchie zoals er wel meer zijn in de wereld. Eigenlijk is Frank-Walter Steinmeier, de ceremoniële president van Duitsland, politiek belangrijker. Ook hij is een stuk ceremonie, maar dan van een land met meer bewoners en waar we, sinds de Brexit, ook meer mee te maken hebben. Toch gaat het zelden over Frank-Walter, maar wel voortdurend over de bevallingen, de ruzies, de overlijdens en de criminele feiten van The firm. Waarom?
Akkoord, de Windsors spelen een soort van tribale rol in het identiteitsgevoel van de Britten. Ook in GrootBrittannië heeft dat al tot discussies geleid: kritische Britten spraken over Noord-Koreaanse toestanden omdat de BBC zo overdadig aandacht besteedde aan de koninklijke familie.
Maar ook de Vlaamse pers volgde niet meteen een afstandelijke lijn. Het uitgangspunt was hier veeleer: deze mensen zijn hoe dan ook belangrijk, daarom beginnen we ons journaal met een minutenlange verslaggeving van de plechtigheid. Op VTM werd de kijker zelfs zachtjes aangemoedigd om mee te leven met de koningin die ‘moederziel’ alleen zat, terwijl ze gewoon de coronaregels volgde. Dat de prinsen Harry en William met elkaar praatten, stemde hoopvol, werd gezegd, alsof wij bekommerd horen te zijn over de spanningen tussen de broers.
Zo leer je de Vlamingen het narratief te volgen van ‘wij zijn ook maar een familie’, terwijl het wel om een puissant rijke familie gaat. Dat bleek nog eens toen de gegevens over de Europese landbouwsubsidies bekendgemaakt werden. De Britse koninklijke familie bleek een van de grote ontvangers. Ik vraag me af waarom ons, Vlamingen, aangeleerd moet worden om mee te leven met deze royals? Laat de mensen meer in sprookjes geloven, en ze zullen minder van de realiteit te zien krijgen.