De chauffeur versus de procureur
‘Die man betekent niets meer voor mij’
Nadat hij haar had betast, zette chauffeur Vanessa Cantaert haar voet op het gaspedaal en gaf ze plankgas naar Gent om haar baas thuis af te zetten. Twee en een half jaar later is procureur Johan Sabbe veroordeeld. ‘Ik was doodsbang voor zijn reactie als ik hem zou afwijzen’, vertelt ze.
Het Gentse hof van beroep veroordeelde Johan Sabbe (61), procureur van OostVlaanderen, tot vier maanden cel met
uitstel voor ongewenst seksueel gedrag op het werk en aanranding van zijn chauffeur Vanessa Cantaert (44). Hij stuurde haar maandenlang pornografisch getinte berichten en een seksueel expliciete foto van zichzelf. Toen ze hem op 19 december 2018 naar huis bracht na een vergadering, betastte hij haar borsten en kruis boven de kleding. Sabbe houdt vol dat hij verliefd was, maar dat hij haar grenzen altijd had gerespecteerd. Hij beweert dat hij die avond alleen haar knie had aangeraakt. Het hof vond die uitleg ongeloofwaardig. Het arrest verwees ook naar de berichten die Sabbe die avond stuurde waarin hij aangaf dat hij ‘te ver was gegaan’ en ‘dat zijn hunkering naar haar te sterk was’. (elb)
De eerste opluchting na de uitspraak heeft bij Vanessa Cantaert (44) uit Brakel plaats gemaakt voor onzekerheid over hoe het nu verder moet. Het Gentse hof van beroep veroordeelde maandag haar baas, topmagistraat Johan Sabbe (61), voor ongewenst seksueel gedrag en aanranding.
Sabbe kreeg vier maanden cel met uitstel, maar werd niet ontzet uit het recht om een openbaar ambt uit te oefenen, waardoor hij zou kunnen terugkeren naar zijn job van procureur. Of hij dat doet, is onduidelijk. ‘Het idee alleen al vind ik ondraaglijk’, zegt Cantaert. ‘Voor mij is dat hetzelfde als mij in mijn gezicht uitlachen.’
Cantaert zat anderhalf jaar thuis, maar wil nu weer aan de slag als chauffeur. ‘Dat kan ik niet als hij daar ook rondloopt. Het zal zo al moeilijk zijn. Collega’s zijn bang om mijn kant te kiezen. Ook na zijn veroordeling blijft Sabbe een machtige man.’
Op het proces vertelde u dat u zich eenzaam heeft gevoeld. Welke weg heeft u afgelegd voor u begin 2020 een klacht indiende?
‘Er zijn veel emoties gepasseerd voor ik die stap durfde te zetten. In totaal heb ik in iets meer dan een jaar tijd een handvol mensen in vertrouwen genomen. Dat is niet allemaal even goed uitgedraaid. Mijn beste vriendin die ook op het parket werkt, heeft me als een baksteen laten vallen. Eerst heb ik een verantwoordelijke in vertrouwen genomen om het probleem intern op te lossen en hulp te krijgen. Omdat ik nergens gehoor vond, heb ik na een gesprek met een andere chauffeur uiteindelijk beslist om een klacht in te dienen bij procureur-generaal Erwin Dernicourt. Ik heb in mijn eentje een dossier opgemaakt waarin ik alle whatsappberichten die hij naar mij heeft gestuurd op een USB-stick heb gezet. Op het kantoor van de procureur-generaal heb ik dan mijn verhaal gedaan. Toen is de bal aan het rollen gegaan.’
Na de aanranding bent u nog een tijdje de vaste chauffeur gebleven van Sabbe. Hoe was het om weer met hem samen te werken?
‘Na die aanranding, die op mijn verjaardag plaatsvond, ben ik een maand ziek thuis gebleven. Toen ik terugkwam, in februari 2019, werd ik de vaste chauffeur van procureur Sabbe. Dat heeft niet zo lang geduurd, omdat ik opnieuw ziek ben geworden. Op het werk vertelde ik dat mijn echtscheiding woog, maar ik kon ook echt niet meer blijven rijden voor de procureur. Ik was doodsbang voor hem. Bovendien kreeg ik het gevoel dat ik gezocht werd op het werk. Ik was bang dat ze een reden zouden zoeken om me buiten te krijgen.’
Heeft u voor die klacht ooit met Sabbe gesproken over wat er was gebeurd?
‘Nee. Ik durfde dat niet.’
In hoeverre heeft de MeToobeweging bijgedragen in uw beslissing om een klacht in te dienen?
‘Ik weet niet of het door de MeToobeweging komt of door mijn baan bij het Gentse parket, maar ondanks alles ben ik wel altijd blijven geloven in justitie. Ik ben de procureur-generaal ook heel dankbaar voor de manier waarop hij mijn zaak behandeld heeft. Bovendien heeft het Gentse hof mij geloofd, en niet die machtige magistraat. Achteraf gezien heeft dit proces me sterker gemaakt, maar ik heb er veel pijn van gehad. Ook vandaag nog: ik vertrouw niemand meer.’
U had een enorm respect voor de procureur. Nadat u in 2017 zijn chauffeur was geworden, ontstond er een soort vriendschap. Wat betekende die voor u?
‘Eerst vond ik het raar. Ik had niet gedacht dat iemand in zo’n functie zulke gewone gesprekken kon voeren met mij, over de kinderen en de kleinkinderen. Maar je brengt veel tijd met elkaar door en ik begon hem echt te appreciëren. Hij schreef in berichtjes dat ik altijd bij hem terechtkon. Dat
deed deugd, hoewel het achteraf natuurlijk heel wrang is. Hij wilde alleen vriendschap met mij om me in bed te krijgen.’
In juni 2018, toen u na de zonale veiligheidsraad weer naar Gent reed, zei de procureur ‘dat hij wel eens wilde weten hoe het voelde om te vrijen met een klein meisje’. Wat ging er toen door u heen?
‘Er was veel gedronken op restaurant in Erpe-Mere. Ik zat alleen met hem in de wagen. Hij zat achteraan rechts, op zijn vaste plaats. Hij bracht ter sprake dat ik vaste chauffeur zou worden en even later legde hij zijn hand op mijn schouder. We waren in Wetteren bijna de autosnelweg op. Toen zei hij: “Ik zou wel eens willen weten hoe het is om met een klein meisje als jij te vrijen.” Ik schrok, was helemaal de kluts kwijt. Ik heb hem toen geantwoord dat zijn echtgenote toch ook niet zo groot was, om maar iets te antwoorden. Dan heb ik plankgas naar Gent gegeven. Achteraf was ik bang voor een snelheidsboete, want die moeten we zelf betalen.’
In de maanden die volgden, ging hij steeds verder en stuurde hij ook pornografische berichten. Hoe ging u daarmee om?
‘Ik vond het vervelend en vernederend. Ik wist totaal niet hoe ik daar mee om moest gaan: soms zei ik niets, soms probeerde ik het weg te lachen. Op een bepaald moment vroeg hij om een “contractje” op te stellen met onze seksuele voorkeuren. Ik was zo uit mijn lood geslagen. Ik kon niet geloven dat hij zoiets had durven te vragen, maar achteraf is hij daar nog verschillende keren op teruggekomen. Ik had het me dus niet ingebeeld. Daarnaast drong hij meermaals aan op wat hij een “wisbeleid” noemde, waarmee hij bedoelde dat ik zijn berichtjes moest wissen.’
‘Vaak was het ook heel subtiel. Hij wilde niet rechtstreeks vragen of hij een kans maakte, dus begon hij me uit te horen: ‘Vind je dat een knappe man, wat vind je van hem?’ Ik wilde zulke gesprekken helemaal niet, maar ik kon toch niet zeggen dat hij dat niet meer mocht vragen? Hij was mijn baas, een van de belangrijkste magistraten van het land. Op een bepaald moment heb ik in die context tegen hem verteld dat wij in ons huwelijk uit elkaar waren gegroeid en dat ik een ander had. Dat heeft hij op het proces tegen mij gebruikt, om mij af te schilderen als iemand die de ene minnaar na de andere had. Dat vond ik heel erg. Het heeft me diep gekwetst.’
Een enkele keer heeft u zelf ook een flirterig berichtje gestuurd. De rechtbank zag daar geen bezwaar in om Sabbe te veroordelen, maar kunt u uitleggen waarom u dat stuurde?
‘Ik heb dat op geen enkel moment flirterig bedoeld. Ik zou nooit iets beginnen met iemand in een hogere functie, maar er was ook geen haar op mijn hoofd dat interesse in hem had. Toch wilde ik hem niet volledig afblokken, omdat ik bang was dat ik mijn job dan zou kwijtraken. Het is heel moeilijk om je baas af te wimpelen. Op het gros van de berichten antwoordde ik ontwijkend. Een enkele keer, toen hij opnieuw berichten stuurde vanuit zijn hotelkamer, antwoordde ik “zalig”, maar dat is een woord dat ik nu eenmaal vaak gebruik. Eén keer heb ik een foto gestuurd van een muisje, zo’n snoepje, op mijn dij, vergezeld van een plagende tekst, omdat hij mij altijd “muis” noemde. Ik deed het eerder om hem te vriend te houden, maar ik heb nooit pornografische berichten gestuurd of willen flirten. Op zijn vragen om naaktfoto’s te sturen, heb ik altijd nee gezegd.’
‘Hij vroeg regelmatig om iets te gaan drinken. Meestal zocht ik een excuus en zei ik bijvoorbeeld dat er veel verkeer was. Af en toen zijn we wel iets gaan drinken, een keer in de broodjesbar aan het Brusselse justitiepaleis. Toen kwam er een journaliste voorbij die hem aansprak. Ik kon door de grond zakken dat ik bij hem aan tafel zat. Zoiets hoort niet als chauffeur.’ ‘Ik had vooral schrik voor de reacties. Zijn dichtste collega is gaan rondvertellen dat ik het zelf heb uitgelokt. Maar waarom zou ik dat hebben gedaan? Chauffeur worden was altijd mijn droomjob. Ik had mijn droomjob dus al, wat had ik dan nog te winnen met een affaire met mijn baas?’
Aanvankelijk wilde u de zaak via bemiddeling regelen. Wat schrikte u af aan een proces? ‘Ik was bang dat de pers aan mijn deur zou staan, maar ook bang voor Johan Sabbe. Ik heb tientallen paniekaanvallen gehad dat ik mijn werk zou verliezen. Ik voelde ook zoveel schaamte: ik wilde niet dat heel dat verhaal naar buiten zou komen.’
‘Ik denk dat het ook niet zo in mijn persoonlijkheid zit om mij op deze manier te verzetten tegen mijn baas. Dat is iets dat ik heb meegekregen van mijn moeder. Ze was heel haar leven poetsvrouw in het oude Gentse gerechtshof. Toen ik als klein meisje met haar meeging, zag ik hoe vriendelijk en respectvol ze was tegen de mensen. Op een dag bracht haar baas haar naar huis. Mijn vader, die altijd erg rustig was, reageerde toen furieus. Hij vond dat niet kunnen. Mijn moeder zei toen: “Ik kon dat toch niet weigeren, wanneer hij het aanbood.” Ik begreep dat niet als jong meisje, maar blijkbaar zit ik precies hetzelfde in elkaar. Ik durfde ook niet goed nee te zeggen.’
‘De procureur had gezien zijn machtspositie over mij moeten aanvoelen dat ik het erg ongemakkelijk vond. Als je pornografische berichtjes stuurt en blijft sturen, en er komt geen antwoord, dan moet je toch inzien dat het niet wederzijds is? Voor mij is dat duidelijk.’
‘Het enige wat ik mezelf wel kwalijk neem, is dat ik zolang gewacht heb om erover te spreken en een klacht in te dienen. Ik heb drie dochters. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat zij nooit zoiets meemaken. Maar als het wel gebeurt, heb ik hun al gezegd dat ze er niet alleen mee mogen blijven zitten. Met dit interview wil ik ook andere vrouwen ondersteunen die zoiets meemaken.’
Uw expartner verklaarde dat u zoveel respect had voor Sabbe, dat u hem nog altijd ‘meneer de procureur’ zou noemen. Geldt dat nog altijd?
‘Nee, hij is niet meer “meneer de procureur”, niet meer “meneer Sabbe”, niet meer “Johan”. Die man betekent niets meer voor mij. Hij is alleen een zielig vogeltje.’
Eline Bergmans
‘Collega’s zijn bang om mijn kant te kiezen. Ook na zijn veroordeling blijft Sabbe een machtige man’