Bondgenoten in wegkijken
Wanneer Vlaams Parlementsleden in hun onderzoekscommissie zullen graven in de berg mails, nota’s, rapporten en documenten over Zwijndrecht, zullen ze vaststellen dat Vlaanderen geen tekort heeft aan milieuadministraties, overheidsdiensten, stuurcomités, toezichthouders, bevoegde ministers, of dat hun kabinetten te krap bezet zijn. Het Vlaams Parlement klonk dapper, deze week, toen het unaniem stemde voor een onderzoekscommissie die zal uitzoeken wie precies wat wanneer wist. De uitkomst zou kunnen ontnuchteren. Te oordelen naar de eerste gelekte mails bleek iedereen tegelijkertijd van veel op de hoogte. Helaas bleef de ware omvang buiten beeld.
Wanneer nu minstens drie bevoegde ministers en een burgemeester beweren dat ze nergens van wisten, zou dat zelfs in zekere zin kunnen kloppen. Niet goed opgelet toen er iets passeerde over grondvervuiling. Meer dan een nevenkwestie is die vervuiling nooit geworden. Geen van allen rond de vele tafels had daar baat bij. Eindelijk waren ze verenigd in een coalitie. Herinner u die eerste plannen. Een magnifieke brug hoog in de lucht zou de stad heil brengen. Zo sterk was die overtuiging, dat er anderhalf decennium van verlammend burgerprotest nodig was om in te zien dat de luchtvervuiling en het lawaai niet meer te tolereren zijn. Oosterweel moest de grond in. De tunnel en overkapping brengen nu grote weldaden. Het paradigma nog eens in vraag stellen, wegens zwaar vervuilde grond, daar wil niemand aan.
In dat wegkijken werden ze de bondgenoten van het vervuilende bedrijf 3M. Het meest ontluisterende zinnetje tot nog toe in het PFOS-schandaal staat in een nota die eind september 2017 naar de Vlaamse ministers en topambtenaren is gestuurd. De afvalstoffenmaatschappij Ovam wordt daarin geciteerd. Ze kan ‘met zekerheid’ zeggen dat er geen gevaar dreigt voor de mens. Dat was gewaagd, over een chemische stof waarvan de normen in tien jaar tijd 200 keer strenger werden.
Had een van de tientallen politieke en ambtelijke verantwoordelijken even gegoogeld, dan waren ze meteen op Amerikaanse rechtszaken, studies en journalistiek gebotst die hen kritisch hadden doen kijken. 3M weet al decennia dat het de wereld vervuild heeft met een onverwoestbare stof die zich opstapelt in levende wezens, die schadelijk is, de immuniteit vermindert, de cholesterol beïnvloedt, de hormonen verstoort en kanker kan veroorzaken. Tot op vandaag ontkent het bedrijf dat. 3M is niettemin in 2000 wereldwijd gestopt met de productie. Dat verliep in alle stilte. Het bedrijf toonde zich een meester in camouflage. Het heeft wetenschappers decennia op een dwaalspoor gehouden door onderzoek stop te zetten, verwarring te zaaien en conclusies te vervalsen. Zo bekend is dat als tactiek, bij tabak, asbest of recent glyfosaat, dat het de verzamelde Vlaamse instanties beschaamt dat ze zo gewillig onwetend bleven. Allemaal in dienst van de snelweg die ons zal redden.
Meer dan een nevenkwestie is die grondvervuiling nooit geworden