Europese Commissie én AstraZeneca roepen overwinning uit
Volgens de Brusselse rechter schond AstraZeneca zijn vaccincontract met de Europese Commissie. Maar het vonnis levert de EU niet direct extra doses op. Daarom verwelkomt ook het farmabedrijf het vonnis.
AstraZeneca moet tegen 27 september 50 miljoen vaccins leveren aan de EU, boven op de 30 miljoen die het al leverde in het eerste kwartaal: het gaat om 15 miljoen vaccins tegen 26 juli, 20 miljoen tegen 23 augustus en nog eens 15 miljoen tegen 27 september. Doet het farmabedrijf dat niet, dan moet het een boete van 10 euro per niet geleverde dosis ophoesten. Alles samen komt dit neer op een mogelijke boete van 500 miljoen euro.
Het klinkt indrukwekkend. De Europese Commissie pakte in haar persbericht uit met dit onderdeel van het vonnis van de Brusselse rechter. Die sprak zich uit over het kort geding dat de Commissie tegen AstraZeneca aanspande, omdat het farmabedrijf het contract voor de levering van 300 miljoen vaccins geschonden zou hebben.
Geen euro boete
AstraZeneca kwam ook snel met
een persbericht en wees erop dat dit vonnis concreet niets zal veranderen en dat het geen euro boete zal moeten betalen. Van die 50 miljoen doses hebben we er al 40 miljoen geleverd, merkte het farmabedrijf fijntjes op. En tegen eind van deze maand zullen we al aan die 50 miljoen doses zitten.
In de 67 bladzijden van het vonnis is evenmin sprake van een dwingend leveringsschema voor de overige 220 miljoen doses. De Europese Commissie had geëist dat AstraZeneca tegen eind juni verplicht zou worden om cumulatief 120 miljoen doses te leveren en de 300 miljoen tegen eind september. ‘Wij kijken nu vooruit naar een vernieuwde samenwerking met de Commissie om de pandemie in Europa te bestrijden’, besluit het bedrijf.
‘Zware fout’
Is de Europese Commissie dan blij met een dode mus? Dat nu ook weer niet. De Commissie heeft principieel gelijk gekregen: ‘Deze beslissing bevestigt dat AstraZeneca zijn verplichtingen in het contract niet is nagekomen’, zei Commissievoorzitster Ursula von der Leyen in een reactie.
De rechter stelt vast dat AstraZeneca niet zijn uiterste best (‘best reasonable efforts’) heeft gedaan om de beloofde doses te leveren, zoals het in het contract stond. AstraZeneca zette Oxford Biomedica, dat in het contract met de EU voorkwam als een van de vier productiesites, exclusief in voor leveringen aan het Verenigd Koninkrijk. Hetzelfde gold deels voor de site van Halix in Leiden.
Nochtans had AstraZeneca in het contract met de Commissie beloofd dat het zich niet zou verbinden tot leveringen aan een derde partij als dit ten koste zou gaan van zijn contractuele verplichtingen tegenover de EU. Dat deed het toch, op basis van contracten die het erfde van de universiteit van Oxford. ‘Daarmee heeft AstraZeneca opzettelijk zijn contractuele garanties geschonden’, aldus de rechter. Door de productie van Oxford Biomedica te monopoliseren voor het VK, ontstonden grote vertragingen bij de leveringen aan de EU en beging het farmabedrijf een ‘zware fout’.
Eer van Commissie gered
Na de vele en harde kritiek begin dit jaar dat de Europese Commissie zich bij de onderhandelingen met AstraZeneca naïef had opgesteld, is dit een opsteker. De reputatie is gered. ‘Dit bewijst dat onze vaccinatiecampagne gebaseerd was op een gezonde juridische basis’, aldus Von der Leyen.
Volgens een advocaat die namens de Commissie optrad, betekent dit vonnis ook ‘dat AstraZeneca vanaf nu de productiesite van Oxford Biomedica moet gebruiken om de resterende doses voor de Europese Unie te produceren.’ Dat zou er moeten voor zorgen dat de beloofde 300 miljoen doses sneller geleverd worden dan eind dit jaar, zoals nu voorzien is.
‘Dit vonnis geeft ons een grond om AstraZeneca aan te zetten tot een snelle levering van doses’, zegt een woordvoerder. Nu al staan hoorzittingen gepland eind september waarbij een tussentijdse balans gemaakt kan worden.
‘We blijven andere contracten tekenen. We hadden het juist met AstraZeneca, dat is zeer belangrijk voor het geval er nog contracten gebroken zouden worden’, zegt een advocaat van de Commissie. Met AstraZeneca zelf wordt niet meer gepraat over een nieuw contract.
Door de productie op de site Oxford Biomedica te monopoliseren voor het VK, ontstonden grote vertragingen bij de leveringen aan de EU en beging het farmabedrijf een ‘zware fout’