Alma ontslaat 42 mensen omdat keuken dicht moet
Het Leuvense Alma heeft het financieel moeilijk. Oorzaak: het veranderde eetgedrag bij studenten. In de keuken in Heverlee vallen ontslagen.
De grootste keten van studentenrestaurants boekte zowel in 2020 als in 2019 verlies en moet daarom ingrijpen. ‘De toegenomen concurrentie zet de kostenstructuur van Alma zwaar onder druk’, zegt Stefaan Saeys, voorzitter van de vzw Alma. ‘Vooral het concept van de centrale keuken in Heverlee, die de restaurants bevoorraadt, is niet meer aangepast aan de huidige omstandigheden. Die keuken dateert uit de jaren 80 en is helemaal verouderd. Die herinrichten zou grote investeringen eisen die voor ons te duur zijn, ook omdat we net iets te klein zijn om voldoende schaal te halen.’
De directie van Alma besliste daarom om de centrale keuken volledig te sluiten en het eten bij de nog grotere of gespecialiseerde traiteursbedrijven aan te kopen. Saeys kon nog niet zeggen welke bedrijven dat zijn.
Bij de sluiting van de centrale keuken in Heverlee en nog andere ingrepen gaan 42 van de 137 banen verloren. ‘Niet ingrijpen en deze negatieve spiraal niet stoppen, zou het einde betekenen voor Alma en dat willen we net vermijden. We zullen de ontslagen werknemers ook begeleiden naar een nieuwe job’, zegt Saeys.
Gezonde maaltijden
Het zijn niet alleen de coronacrisis en het wegblijven van studenten die op Alma wegen. Nog structureler is het veranderde eetgedrag van studenten. ‘De tijd is voorbij dat die ’s middags aardappelen met bloemkool en worst aten. Ook volwassenen eten heel anders dan 20 jaar geleden. We eten veel minder op een vast tijdstip een klassieke warme maaltijd’. Laat dat net de specialiteit van Alma zijn.
Saeys haalt ook de gestegen concurrentie aan van supermarkten die een groot gamma aan kant-en-klaarmaaltijden hebben en ketens zoals Exqi of Foodmaker die betaalbare gezonde salades aanbieden. Ook studentenkoten zijn veranderd. Steeds meer studenten hebben een kot met sanitair en een (beperkte) kookhoek met minstens een microgolfoven waardoor ze makkelijker op kot blijven eten. Tot slot zijn studenten ook gretige afnemers van maaltijden die door koeriers worden bezorgd.
Alma zal geen enkele van de tien vestigingen (negen in het Leuvense en een in Kortrijk) sluiten. Wel worden de openingsuren ingeperkt tot de drukste momenten. ‘Want er is wel nog altijd behoefte bij studenten en universitair personeel om in grote eetruimtes samen te kunnen eten’, zegt Saeys. ‘De nadruk zal daarbij nog meer op gezonde maaltijden komen te liggen.’
Alma draait een omzet van zo’n 15 miljoen euro per jaar en krijgt volgens het Leuvense studentenblad Veto 3 miljoen euro steun vanuit de KU Leuven om de maaltijden betaalbaar te houden.
‘Het is niet dat we het qua verkochte maaltijden zo slecht deden. Dat aantal bleef in de jaren voor corona vrij constant’, merkt Saeys op. Maar hij geeft toe dat het marktaandeel van Alma zakt, omdat het aantal studenten in Leuven de voorbije jaren steeg.
Het is niet de eerste herstructurering van Alma. In 2014 was er een sociaal conflict rond het ontslag van 17 werknemers. Ooit werkten meer dan 200 mensen voor de keten.
Amerika wil een front vormen met de EU om de opmars van China af te remmen. Is dat wel een goede zaak voor de EU? ‘Europa zet zwaar in op China als economische partner’, zegt Mikko Huotari van een Duits instituut voor Chinese studies. ‘Toch is dat geen hinderpaal voor trans-Atlantische samenwerking.’
Na 17 jaar maken de VS en de EU een einde aan het langstdurende handelsconflict ooit, over de vliegtuigbouwer Airbus
(DS 16 juni). Het moest, want Europa en Amerika hebben samen voortaan een ander katje te geselen: China, dat door de Navo zelfs als ‘een systemische uitdaging’ wordt omschreven.
‘Tot enkele jaren geleden was de relatie van de EU met China er vooral eentje van partnerschap en samenwerking’, zegt Mikko Huotari aan de telefoon uit Berlijn. Als directeur van het Merics-instituut (Mercator Institute for China Studies) is hij expert in hoe de Europese Unie zich tot China verhoudt. ‘De relaties zijn intussen sterk veranderd. Vandaag beschouwt de EU China ook als een concurrent en rivaal. Qua economie zijn China en Chinese bedrijven concurrentiëler geworden. Maar ook politiek is er iets veranderd. Er is systematische rivaliteit op het vlak van waarden, normen en principes die Europeanen koesteren, en waarover de leiders in de Europese hoofdsteden China steeds meer een andere weg zien inslaan.’
De Amerikaanse president Joe Biden is erg kritisch over China. Is zijn boodschap anders dan die van Trump?
‘Niet fundamenteel anders, wel consistenter. De VS gaan verder op het pad dat China dé rivaal is voor de VS op het vlak van het wereldwijde leiderschap, maar Biden pakt het gesofisticeerder en gecoördineerder aan. Trump was irrationeel en heeft meerdere keren, ongecoördineerd geprobeerd om China pijn te doen. Biden wil meer samenwerken met partners om de ruimte waarin China actief is, in te dammen.’
‘Wij zijn niet de eerste halte in die strategie. De VS kijken eerst naar Azië, waar ze allianties hernieuwen, zoals met Japan, India en Australië. Daar zit ook een militaire dimensie aan. De EU komt op de tweede plaats. Dan gaat het over principes als de wereldwijde rechtsorde, over multilateralisme en samenwerking.’
‘Onze belangen lopen niet noodzakelijk gelijk. Onze relatie met China was er lang één van samenwerking, we zijn er diep verweven mee geraakt, en bedrijven zetten zwaar in op China als partner voor productie en innovatie. Toch hoeft dat geen hinderpaal te zijn voor de trans-Atlantische samenwerking. Ondanks de retoriek en maatregelen om China los te koppelen van de VS – zoals in de tech-industrie – zijn heel wat sectoren in de VS, zoals de financiële sector, erg geïnteresseerd in China. Net als heel wat tech-bedrijven, halfgeleiderfabrikanten, en anderen. Ook voor de VS is dit een evenwichtsoefening.’
‘Het belangrijkste is dat de EU zo verenigd mogelijk blijft. Het heeft geen zin om Washington te volgen zonder duidelijk
Mikko Huotari pad, of zonder dat de belangen voor Europa duidelijk in kaart zijn gebracht. Maar de VS en Europa kunnen zeker nauwer samenwerken op domeinen die voor de EU belangrijk zijn.’
Is China voor de ene EUlidstaat belangrijker dan voor de andere?
‘Er zijn grote verschillen. Duitsland speelt een centrale rol door het gewicht van de Duitse export naar China en door de investeringen van veel Duitse bedrijven in het land (zoals de Duitse autobouwers, red.). Dat zorgt natuurlijk voor een andere blik op China. Maar ook andere lidstaten zijn betrokken. Bij Finland en Zweden gaat het over innovatie, wetenschap en technologie. Polen is vooral gericht op de export van landbouwproducten, terwijl Italië, Griekenland en Spanje vooral met China willen werken aan de ontwikkeling van infrastructuur. Elke lidstaat heeft een eigen patroon van afhankelijkheid van China.’ ‘Zeker. Maar we moeten vooral beseffen dat Europa meester is in het zichzelf verdelen. De Chinese impact daarop is veelal een katalysator voor dynamieken die al bestonden. Soms gebruiken lidstaten China zelfs om aan andere lidstaten te tonen dat ze nog andere opties hebben dan wat Brussel, Berlijn of Parijs dicteren.’ in (daarbij kan China buitenlandse bedrijven straffen als die buitenlandse sancties tegen China naleven, red.).’
Dat maakt het lastig om te wegen op mensenrechtenschendingen, onderdrukking van de Oeigoeren of Hongkong.
‘Dat is die klassieke afweging van waarden, belangen en macht. Het is kwestie van een evenwicht te vinden tussen die economische afhankelijkheid en wat de limieten zijn van wat je met de Chinezen kunt bereiken. Is het wel zinvol om je zo luid te laten horen over die zaken als je er toch niet veel aan kunt veranderen?’
Het verdedigen van mensenrechten is een van de hoekstenen van de EU. Als wij het al niet meer doen, wie dan wel nog?
‘De schending van mensenrechten in China staat hoog op de Europese agenda. De EU heeft al sancties tegen het land genomen. Je kunt klagen over de omvang ervan, maar het is niet dat de EU hier stil over blijft. Kijk naar hoe het Europees Parlement zich over de situatie in Hongkong uitsprak. Ondanks die diepe economische banden is het opmerkelijk wat de EU doet.’
‘We moeten beseffen dat Europa meester is in het zichzelf verdelen. Soms gebruiken lidstaten China zelfs om aan andere lidstaten te tonen dat ze nog andere opties hebben dan wat Brussel, Berlijn of Parijs dicteren’ Directeur Mericsinstituut
Neemt China de westerse frontvorming serieus of lacht het die weg?
‘De Chinezen maken zich veel zorgen. Globale coalities die hen onder druk zetten, maken hun leven moeilijker. China weet dat het veel vrienden heeft, vooral bij ontwikkelingslanden. Maar als je kijkt naar economische grootte, politieke invloed of strategisch belang zijn die landen niet zo belangrijk. Het is dan ook geen toeval dat China nauwer gaat samenwerken met Rusland, bijvoorbeeld op het vlak van ruimtevaart, en andere strategische domeinen.’
‘Het politieke systeem staat voor moeilijke jaren, met het concept van één persoon, Xi Jinping, die aanblijft als leider. Dat is moeilijk te managen, zeker in zo’n transitieperiode waar het land door gaat. Het is ook een van de onproductiefste economieën ter wereld met een grote ongelijkheid tussen steden en regio’s. Dat houdt de leiders wakker. Het gebrek aan een goed werkende sociale zekerheid, internationale druk, afhankelijkheid van technologie uit het buitenland: dat is allemaal niet triviaal.’
Karsten Lemmens