Blijven samenwerken met Hongarije, of toch maar niet?

HONGARIJE Roel Vande Winkel vreest dat het voor holebi’s niet langer veilig zal zijn om te studeren in Hongarije, nu het parlement er een antihomowet heeft goedgekeurd. Na maanden corona-afzondering keer ik terug naar Brussel en bekijk ik ruwe montages van films. Het zijn werkstukken van studenten die een internationale, door de EU gefinancierde filmopleiding volgen. Alle studenten wonen en studeren beurtelings in Lissabon, Boedapest en Brussel. Een van hen wil afstuderen met een film over zijn coming-out en over het feit dat hij nu een stabiele relatie heeft met een man.

Ik bespreek de film met collega’s. Al snel belandt het gesprek bij Hongarije, waar het parlement de wet heeft goedgekeurd die het ‘afbeelden’ en ‘promoten’ van homo- en transseksualiteit in aanwezigheid van minderjarigen verbiedt (DS 15 juni). Concreet mogen daardoor onder meer films waarin het thema aan bod komt niet meer op televisie getoond worden. We vermoeden dat onze student zijn film niet eens meer zou mogen maken in Hongarije. Nochtans gaat het om een eengemaakte opleiding, waarin de Europese Unie jaarlijks honderdduizenden euro’s investeert, die ook naar Hongarije gaan.

We hebben elk jaar wel studenten die niet-heteroseksueel zijn. Kunnen we hen nog veilig in Hongarije laten studeren, terwijl het land steeds autoritairder en onverdraagzamer wordt? Kunnen ze daar nog films over lgbtthema’s maken? Mag je er in het onderwijs eigenlijk nog zeggen dat homoseksualiteit bestaat en oké is?

‘Hervormde’ filmschool

Het is niet de eerste keer dat ik mij zorgen maak over de Hongaarse partners. Niet zozeer over de personen met wie we al jaren samenwerken– ze zijn vrienden geworden en hebben de openheid van geest die je van docenten mag verwachten – maar over de context waarin ze werken. Vorig jaar heeft de regering-Orban hun filmschool ‘hervormd’ en een nieuwe, regeringstrouwe rector en bestuursploeg voor het leven aangesteld. Dat is in de media even aan bod gekomen. Maar het is gepasseerd, zoals zoveel nieuws over Hongarije. Europa heeft niet ingegrepen.

’s Avonds lees ik e-mails over de taakverdeling binnen een nieuw Europees consortium, waarmee we zullen voortbouwen aan internationale artistieke opleidingen. Het consortium werd opgericht door Europese kunstscholen, vóór Viktor Orban de Hongaarse filmschool ‘hervormde’. De Hongaren zijn mee aan boord en zullen mee het onder wijsplan uittekenen. Maar de Hongaren met wie we voor dit nieuwe project rond de tafel zitten (of zoomen) zijn niet degenen met wie we het plan hadden opgestart. Ook zij zijn vervangen in het

Wie Europese onderwijsmiddelen verwerft, zou de vrijheid van onderwijs moeten garanderen