Was het nu PFAS, PFOS of PFOA?
Dat afkortingen uitgelegd moeten worden in de krant, is een basisprincipe. Maar daar wordt nog vaak tegen gezondigd. basisgegevens over het onderwerp, dat online aan nieuwe artikels gehangen wordt.
Ook medische termen die niets met corona te maken hebben, worden niet altijd uitgelegd. Een lezer stuurde een paar voorbeelden. Ergens was sprake van ‘een infectieziekte als RSV’. Dat RSV een virus is dat een ontsteking van de fijne luchtwegen veroorzaakt die bij heel jonge kinderen gevaarlijk kan zijn, stond er niet bij. In een ander artikel stond niet uitgelegd dat ALS een ongeneeslijke spierziekte is.
Een enkele keer raakt zelfs de redactie zelf het spoor bijster in de afkortingenjungle. Dat gebeurde bijvoorbeeld in de krant van 7 mei, bij de berichtgeving over de vraag of de patenten op de coronavaccins opgeheven moeten worden. Op de voorpagina stond toen dat de EU en de VS zich tot dan toe ‘binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO)’ verzet hadden tegen de vrijstelling van patentbescherming. Op pagina 8 van de krant heette diezelfde Wereldhandelsorganisatie plots de WHO. Maar op pagina 9, in een artikel over de belofte van president Joe Biden dat hij de opschorting van de patenten zou steunen, bleek de WHO dan weer de Wereldgezondheidsorganisatie te zijn en heette de Wereldhandelsorganisatie opnieuw de WTO. Gelukkig werd de naam van de organisatie telkens minstens één keer voluit genoemd, anders zou een kat haar jongen er niet in terugvinden.
De verklaring voor die verwarring ligt voor de hand. De ene redacteur gebruikte de afkortingen van de Engelse namen (World Trade Organisation en World Health Organisation). Dan is WHO gezondheid en WTO handel. De andere redacteur kortte de Nederlandse namen af, en dan wordt handel WHO en gezondheid WGO.
Mij lijkt die laatste keuze de meest logische. De krant schrijft ook niet over de UN, maar over de VN. Waarom zouden we dan voor sommige deelorganisaties van de VN wel de Engelse afkortingen gebruiken? Maar ik vrees dat die logica het niet zal halen. Inmiddels is WHO in de krant zo ingeburgerd geraakt als afkorting voor de Wereldgezondheidsorganisatie, dat alleen maar meer verwarring zou ontstaan als dat verandert.
Ook Unicef (het kinderfonds), Unesco (de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur) en Unctad (de conferentie voor handel en ontwikkeling) zijn afkortingen van de Engelse namen van VN-organisaties. Maar dat zijn letterwoorden, die niet meer aanvoelen als afkortingen. Wat niet wegneemt dat ook daarbij best kort uitgelegd wordt wat de organisatie doet. Al was het maar om ze onderling niet met elkaar te verwarren.
Sommige afkortingen zijn zo sterk ingeburgerd, dat een verklaring niet meer nodig is, zeker niet als hun betekenis uit de context ook nog eens duidelijk wordt. Iedereen weet bijvoorbeeld wel wat een OCMW is. Ook de namen van politieke partijen zijn voldoende bekend en hoeven niet letter per letter verklaard te worden. Zolang ze niet om de haverklap veranderen, natuurlijk.