Zelfs bij tragische afloop de feiten helder houden

Bij de ontdekking van het lichaam van Jürgen Conings past medeleven voor zijn nabestaanden, voorzichtige opluchting dat alvast die dreiging voor Marc Van Ranst en anderen is opgeheven en dank aan de veiligheidsdiensten voor de onvermoeibare zoektocht – zichtbaar en onzichtbaar – naar een voortvluchtige terreurverdachte. Maar daarbij hoort ook een vastberaden onderzoek naar hoe een herhaling van dit scenario kan worden voorkomen: dat een militair die wegens zijn extremistische ideeën en zijn actiebereidheid hoog op de Ocadlijst met terreurverdachten staat, toch toegang krijgt tot een wapendepot.

Wat niet past bij deze dramatische ontknoping is het minimaliseren van de feiten of het relativeren van Conings’ intenties. Dat op de sociale media de complottheorieën alweer als droog stro ontvlammen, biedt al genoeg reden tot bezorgdheid. Een significant deel van de samenleving voelt zich blijkbaar in die mate door het systeem uitgespuwd, dat ze iemand die heeft aangekondigd een aanslag te plegen en die daartoe oorlogswapens ontvreemde, onschuldig acht zolang hij die aanslag niet effectief heeft gepleegd. De toevallige ontdekking van het lichaam voedt hun wantrouwen. In de meest extreme versie van hun complotdenken is Conings het zwijgen opgelegd, omdat hij ‘de waarheid achter corona’ kende. Aan een al langer gistende cocktail van cultureel onbehagen, economische onzekerheid en vaak persoonlijke problemen voegde de pandemie een nieuw, giftig ingrediënt toe.

Nog zorgwekkender is dat dit complotdenken vanop de banken van het parlement wordt aangewakkerd. De feiten blijven wat ze zijn: Jürgen Conings heeft zware wapens gestolen, een aanslag gepland, zijn doelwit enkele uren opgewacht en van zijn wagen een boobytrap gemaakt. Dat benadrukken is geen ‘bagger gooien’, zoals Chris Janssens, de fractieleider van Vlaams Belang in het Vlaams Parlement, op Twitter meldde. De dreiging van extreemrechts bleek helemaal niet ‘zogenaamd’ en ook niet ‘kunstmatig opgepompt om Vlaams Belang te treffen’, zoals Vlaams Parlementslid Filip Dewinter tweette.

De vermoedelijke zelfdoding van Jürgen Conings is niet de gewenste ontknoping van vijf kwellende weken. Het ware voor alle betrokkenen, ook voor de samenleving als geheel, veel heilzamer geweest als hij voor de rechtbank verantwoording had kunnen afleggen. Maar ook met deze afloop zou het de democratie ten goede komen als elke partij die zich het predicaat ‘democratisch’ aanmeet, elke vorm van gewelddadig extremisme ondubbelzinnig zou veroordelen, ongeacht de hoek van waaruit die komt.

De vermoedelijke zelfdoding van Jürgen Conings is niet de gewenste ontknoping van vijf kwellende weken