Brazilië en Verenigde Staten drogen in sneltempo uit
Het zuidwesten van de VS kreunt onder extreme temperaturen en de zomer moet eigenlijk nog beginnen. Maar meer dan de hitte veroorzaakt de droogte grote problemen. In Brazilië is de toestand zo mogelijk nog erger.
In de zuidwestelijke staten van de Verenigde Staten zijn ze wel wat gewend als het aankomt op uitzonderlijke hitte. Zeker vanaf augustus klimt de temperatuur er makkelijk boven 40 graden. De voorbije jaren veroorzaakte die hitte, samen met periodes van droogte, catastrofale bosbranden.
Maar dit jaar komen de hoge temperaturen wel heel vroeg. Sinds vorige week klimt het kwik in de staten Californië, Nevada en Arizona gezwind naar 45 graden en meer. Wie te lang in de zon zit, riskeert brandwonden tot in de derde graad, waarschuwen dokters. ‘En de piek van het droge seizoen en de bosbranden is nog veraf’, zegt klimatoloog Daniel Swain van de universiteit van Californië. ‘We verwachten dat het ergste nog moet komen.’
Voor deze vroege hitteopstoot wijzen klimatologen en weermannen met een beschuldigende vinger naar een hardnekkig hogedrukgebied en een knoop in de straalstroom. Daardoor wordt permanent droge landlucht aangevoerd en die wordt almaar droger omdat het al twintig jaar te weinig regent in de Midwest. De dieperliggende oorzaak blijft de opwarming van de aarde. Die treft deze regio harder dan het oosten van de VS.
Water voor aardappelen
De droogte is stilaan chronisch, maar ze dreigt dit jaar in het hele westen van het land tot acute bevoorradingsproblemen te leiden. Het water in Lake Mead, het meer dat door de bouw van de Hoover Dam sinds 1935 functioneert als een reservoir dat meer dan 25 miljoen Amerikanen van drinkwater voorziet, is gezakt naar zijn laagste niveau. Het meer heeft nog 36 procent van zijn normale capaciteit.
De kans is groot dat de federale regering binnenkort officieel moet aankondigen dat het water gerantsoeneerd wordt voor de inwoners van de staten Nevada en Arizona, die hun water krijgen van de Coloradorivier. Dat is nooit eerder gebeurd. Vooral landbouwers zullen daar het slachtoffer van worden en het zal tot spanningen leiden. Die zijn er nu al in de staat Oregon, waar de boeren erg boos zijn op de federale overheid omdat ze al minder water krijgen voor hun aardappelteelt. De landbouwers begrijpen niet dat zij minder water krijgen omdat de federale staat de visbestanden wil beschermen. In de wijde omgeving van San Francisco, waar men niet afhankelijk is van het water van Colorado, wordt inwoners nu al gevraagd hun watergebruik met 15 procent te verminderen.
Niet alleen het water wordt schaars, ook de elektriciteitsvoorziening dreigt in gevaar te komen. In Texas, waar in januari de extreme koude tot bevoorradingsproblemen leidde, dreigen nu opnieuw black-outs, dit keer omdat de airco’s op volle toeren draaien.
Noodtoestand
Niet alleen de VS kreunen, in Brazilië slaat de droogte nog harder toe. Daar wordt al gesproken van de ‘droogte van de eeuw’. De overheidsinstantie die de watervoorziening reguleert heeft in de ergst getroffen regio’s de noodtoestand afgekondigd, want beterschap is helemaal niet in zicht. Het traditionele regenseizoen is voorbij, de winter staat voor de deur en die staat in Brazilië gelijk met droog weer. De verwachting is dat de toestand alleen maar erger wordt. ‘We staan voor een droog seizoen dat 1,5 tot 2 jaar kan duren’, zegt Pedro Luiz Cortes, hoogleraar aan het Instituut voor Energie en Milieu in Sao Paulo.
Aan La Niña kan de regering weinig veranderen. Door dat weerkerende klimaatverschijnsel is het zeewater in het oostelijke deel van de Stille Oceaan kouder dan normaal. De afwijkende zeestroming verstoort het weer in heel het zuidelijke
‘Brazilië staat voor een droog seizoen dat 1,5 tot 2 jaar kan duren’
Pedro Luiz Cortes
Braziliaans onderzoeker
halfrond. In Azië en Australië regent het meer, terwijl het in Latijns-Amerika veel droger blijft.
Maar voor het Amazonewoud draagt president Jair Bolsonaro wel een verpletterende verantwoordelijkheid. Sinds hij aan de macht is wordt opnieuw veel meer gekapt in het regenwoud, dat zo cruciaal is voor het klimaat. Hoe minder bomen er overblijven, hoe groter de kans dat de droogte een chronisch probleem wordt, aldus Cortes.
De droogte confronteert klimaatontkenner Bolsonaro met de economische gevolgen van de opwarming van de aarde. En die doen hem pijn. Brazilië is voor zijn energievoorziening erg afhankelijk van waterkrachtcentrales. Die draaien nu slechts op halve kracht of staan stil. Het gevolg is dat het economische hart van het land te weinig elektriciteit heeft. Daarom moet het land nu energie importeren en moeten oude energiecentrales weer opgestart worden, waardoor miljoenen Brazilianen hun elektriciteitsfactuur de hoogte in zien gaan.
Maar ook de voedselprijzen stijgen. Dat kan de president duur komen te staan. Over 1,5 jaar zijn er alweer presidentsverkiezingen. Als tegen dan de droogte niet voorbij is, zullen de kiezers hem een zware rekening presenteren.