Natuur krijgt helft van miljoenen tegen droogte
De miljoenen van de Blue Deal, het pakket waarmee Vlaanderen de toekomstige waterschaarste wil vermijden, zijn verdeeld. Behalve de natuur krijgen ook de landbouw, bedrijven en waterwegen een deel van de koek.
De 343 miljoen euro die was vrijgemaakt voor de Blue Deal, het pakket Vlaamse maatregelen rond water en droogte, heeft een bestemming gekregen. Dat gebeurde na advies van de taskforce Droogte. Met het bedrag van 75 miljoen euro van vorig jaar erbij brengt dat het totale investeringsbedrag voor de Blue Deal op 418 miljoen euro. Die laatste 343 miljoen komt uit het Vlaamse relanceplan.
De Vlaamse minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA), neemt met driekwart van de middelen het gros voor haar rekening. Minister van Economie en Landbouw Hilde Crevits (CD&V) draagt 50 miljoen euro bij, minister van Openbare Werken en Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD), 35 miljoen euro.
De helft van de middelen gaat naar herstel of creatie van natte natuur (zie grafiek). Daarin investeren wordt door de specialisten als de meest kostenefficiënte manier beschouwd om van Vlaanderen de ‘spons’ te maken die water kan vasthouden en weer afgeven als we het nodig hebben.
‘Door moerassen, plassen, natte graslanden en veengebieden te herstellen, kunnen we de grootste hoeveelheid water vasthouden en tegelijk veel koolstof opslaan’, zegt Demir.
Koninklijke baan onthard 123 miljoen euro van het natuurgeld is weggelegd voor specifieke projecten. In dat pakket zitten vier ‘vlaggenschipprojecten’. Dat zijn bestaande initiatieven die een extra stimulans krijgen. Zo wordt er in de West-Vlaamse kustduinen gewerkt aan meer infiltratie van gezuiverd afvalwater en van regenwater. Overmaatse infrastructuur wordt er onthard, onder meer de koninklijke baan in Blankenberge, De Haan en Zeebrugge staat op het verlanglijstje.
Langs de Leie tussen Wervik en Deinze (West- en Oost-Vlaanderen) wordt 500 hectare natte natuur gecreëerd, gespreid tegen 2035.
In de vallei van de Kleine Nete (Antwerpen) worden oeverzones
Door herstel of creatie van natte natuur wordt Vlaanderen een ‘spons’, die water kan vasthouden en weer afgeven als we het nodig hebben
aangelegd, verdwijnt bebouwing en wordt de verdroging van het reservaat De Zegge (DS 28 april) stopgezet.
In het brongebied van de Zwarte Beek (Limburg) wordt de bemestingsdruk teruggedrongen. Er worden daartoe gronden gekocht die worden ingericht als natte natuur, eventueel met bos aan de rand.
‘Die vlaggenschipprojecten zijn grootschalig en daardoor zichtbaar, hopelijk krijgen ze navolging elders in Vlaanderen’, zegt Patrick Willems, waterbouwkundige aan de KU Leuven en lid van de taskforce.
Ook steden en gemeenten krijgen hun deel om te ontharden en om water meer ruimte te geven op hun grondgebied.
Ook landbouw zit, net als natuur, in de hoek waar de klappen vallen bij langdurige droogte. 74 miljoen euro gaat naar deze sector.
10 miljoen euro gaat naar watervriendelijke investeringen bij landbouwbedrijven. Voor boeren die een overstap maken naar droogteresistente gewassen ligt er nog eens 6 miljoen klaar. Er komt ook een bodempaspoort, dat alle gegevens die nodig zijn voor een duurzame bedrijfsvoering bundelt.
Bedrijven kunnen rekenen op een steuntje als ze investeren in waterbesparing, circulair watergebruik of het aanwenden van regenwater.
De bevaarbare waterlopen mogen rekenen op 35 miljoen euro. Het gros daarvan is bestemd voor pompinstallaties op het Albertkanaal en op het kanaal BrusselCharleroi, om er de watervoorziening voor scheepvaart, industrie, drinkwaterbedrijven en landbouw te vrijwaren.
Een niet onaanzienlijk bedrag van 21 miljoen euro, ten slotte, gaat naar betere meetnetten die het peil van grond- en oppervlaktewater monitoren.
‘Met deze Blue Deal wordt een eerste belangrijke stap gezet’, oordeelt Patrick Meire, ecoloog aan de UAntwerpen en lid van de taskforce. ‘Maar er zullen de komende jaren nog veel investeringen nodig zijn. Het waterprobleem beperkt zich niet tot één vallei, maar raakt heel Vlaanderen.’